Nüfus Artışı ve Şehircilik
Title:
Nüfus Artışı ve Şehircilik
Source:
Ulus, "Günün Işığında", Sayı: 11766, s. 1
Date:
1955-10-25
Location:
Atatürk Kitaplığı, 152/29
Text:
Günün IŞIĞINDA
Nüfus artışı ve şehircilik
Pazar günü yapılan genel nüfus sayımının büyük şehirlerimize ait sonuçları, bu merkezlerde nüfus artışının ne kadar süratli olduğunu ortaya çıkardı. Beş yılda İstanbul'un nüfusu bir buçuk milyonu aşmış, Ankara'nın nüfusu ise, 164.000 in üstünde bir artışla 451.000 e varmıştır.
Nüfus artışının büyük şehirlerimizde bu kadar süratli oluşu, çeşitli sosyal ve ekonomik meselelerle beraber, şehircilik meselelerimizi de yeni bir açıdan görmeğe bizi zorlamaktadır.
Daha önce bu sütunlarda Ankara'nın imar ile ilgili olarak da belirttiğimiz gibi, bu artış, büyük şehirlerimizin, o arada Ankara'nın, tehlikeli bir derecede yayılmasına sebep olmaktadır. Daha doğrusu, bu yayılmanın başlıca sebeplerinden birini teşkil etmektedir.
Maddi imkânlarımız sınırlı olduğu için belediye hizmetleri bu yayılmayı karşılayacak süratle gelişememekte, o yüzden büyük şehirlerimiz, içinde yaşanılması ve çalışılması güç bir hale gelmektedir.
Nüfus artışile beraber yayılma da bugünkü hızıyla devam ederse, bu şehirler, çok geçmeden, ciddi bir ulaştırma derdine de düşecek, o yüzden iş hayatı aksayacaktır. Bunun belirtileri şimdiden ortadadır.
İleri Batı memleketlerinde, bilhassa Birleşik Amerika'da görülen şehirlerin yayılma eğilimini, biz kendimize örnek tutabilecek durumda değiliz.
Amerika ve Avrupa'da yirminci yüzyıl başlarına kadar şehirleri merkezileşmeye zorlamış olan şartlardan birçoğu bugün hâlâ Türkiye'de kendini duyurmaktadır.
Ne var ki biz, Batı memleketlerinin tecrübelerinden faydalanarak, bu merkezileşmenin mahzurlarından kendimizi koruyacak yollar da arayabilir, şehirlerimizin bir yandan yayılmasını önlerken bir yandan da Batı dünyasındaki yeni yaygın şehir ve kasabaların sağlık şartları bakımından avantajlarına kendi şehirlerimizi de kavuşturma çarelerini bulabiliriz.
Büyük şehirlerimizin hadsiz hesapsız yayılmasını önlemek için, imar plânları hazırlatmak, hattâ bu plânların gerektiği gibi uygulanması yolunda her türlü iyi niyet ve gayreti göstermek yetmez.
Bir sosyal dâva olarak bir iskân siyaseti lüzumu benimsenmedikçe, şehirlerimizin gelişmesi, hem ekonomik hem sosyal hem de sıhhî bakımlardan, bugüne kadar olduğa gibi başıboş kalmış olacaktır.
Bankaların ve çeşitli kurumların hâli vakti nisbeten yerinde halka sağladığı ev sahibi olma kolaylıkları iskân meselelerimizi halletmemekte, tersine, bu meseleleri büsbütün içinden çıkılmaz bir hale getirmektedir.
Bu kolaylıkların daha adaletli bir yoldan ve bir iskân siyaseti çerçevesi içinde koordine edilmesi, süratli nüfus artışımızı ve iktisadi realitelerimizi de göz önünde bulunduracak bir şehircilik çığırının açılabilmesi için birinci şart olsa gerektir.
Bülent ECEVİT
Nüfus artışı ve şehircilik
Pazar günü yapılan genel nüfus sayımının büyük şehirlerimize ait sonuçları, bu merkezlerde nüfus artışının ne kadar süratli olduğunu ortaya çıkardı. Beş yılda İstanbul'un nüfusu bir buçuk milyonu aşmış, Ankara'nın nüfusu ise, 164.000 in üstünde bir artışla 451.000 e varmıştır.
Nüfus artışının büyük şehirlerimizde bu kadar süratli oluşu, çeşitli sosyal ve ekonomik meselelerle beraber, şehircilik meselelerimizi de yeni bir açıdan görmeğe bizi zorlamaktadır.
Daha önce bu sütunlarda Ankara'nın imar ile ilgili olarak da belirttiğimiz gibi, bu artış, büyük şehirlerimizin, o arada Ankara'nın, tehlikeli bir derecede yayılmasına sebep olmaktadır. Daha doğrusu, bu yayılmanın başlıca sebeplerinden birini teşkil etmektedir.
Maddi imkânlarımız sınırlı olduğu için belediye hizmetleri bu yayılmayı karşılayacak süratle gelişememekte, o yüzden büyük şehirlerimiz, içinde yaşanılması ve çalışılması güç bir hale gelmektedir.
Nüfus artışile beraber yayılma da bugünkü hızıyla devam ederse, bu şehirler, çok geçmeden, ciddi bir ulaştırma derdine de düşecek, o yüzden iş hayatı aksayacaktır. Bunun belirtileri şimdiden ortadadır.
İleri Batı memleketlerinde, bilhassa Birleşik Amerika'da görülen şehirlerin yayılma eğilimini, biz kendimize örnek tutabilecek durumda değiliz.
Amerika ve Avrupa'da yirminci yüzyıl başlarına kadar şehirleri merkezileşmeye zorlamış olan şartlardan birçoğu bugün hâlâ Türkiye'de kendini duyurmaktadır.
Ne var ki biz, Batı memleketlerinin tecrübelerinden faydalanarak, bu merkezileşmenin mahzurlarından kendimizi koruyacak yollar da arayabilir, şehirlerimizin bir yandan yayılmasını önlerken bir yandan da Batı dünyasındaki yeni yaygın şehir ve kasabaların sağlık şartları bakımından avantajlarına kendi şehirlerimizi de kavuşturma çarelerini bulabiliriz.
Büyük şehirlerimizin hadsiz hesapsız yayılmasını önlemek için, imar plânları hazırlatmak, hattâ bu plânların gerektiği gibi uygulanması yolunda her türlü iyi niyet ve gayreti göstermek yetmez.
Bir sosyal dâva olarak bir iskân siyaseti lüzumu benimsenmedikçe, şehirlerimizin gelişmesi, hem ekonomik hem sosyal hem de sıhhî bakımlardan, bugüne kadar olduğa gibi başıboş kalmış olacaktır.
Bankaların ve çeşitli kurumların hâli vakti nisbeten yerinde halka sağladığı ev sahibi olma kolaylıkları iskân meselelerimizi halletmemekte, tersine, bu meseleleri büsbütün içinden çıkılmaz bir hale getirmektedir.
Bu kolaylıkların daha adaletli bir yoldan ve bir iskân siyaseti çerçevesi içinde koordine edilmesi, süratli nüfus artışımızı ve iktisadi realitelerimizi de göz önünde bulunduracak bir şehircilik çığırının açılabilmesi için birinci şart olsa gerektir.
Bülent ECEVİT
Files
Collection
Citation
“Nüfus Artışı ve Şehircilik,” Bülent Ecevit Yazıları 1950-1961, accessed November 21, 2024, https://ecevityazilari.org/items/show/511.
