Bütçe Görüşmeleri

Bütçe Görüşmeleri 

Ulus, "Günaydın" ss. 1, 2 

1961-02-20 

Rahşan Ecevit Arşivi, "Günaydın Yazı Dizisi 1960-61" 

GÜNAYDIN

BÜLENT ECEVİT

Bütçe görüşmeleri

Tasarı, Bütçe Komisyonuna çok geç sunulmuştu. Tartışmaların pek kısa bir süreye sığdırılması gerekiyordu. Maliye Bakanı görevinde yepyeni idi. Millî Birlik Komitesi üyeleri ile Temsilciler Meclisi üyeleri, beraber çalışmayı, ilk defa, Bütçe Komisyonunda deniyorlardı. Millî Birlik Komitesi, Hükümet ve Temsilciler Meclisi arasındaki bağlantılar, yetki dağılışları, oldukça müphemdi, ve siyasal hayatımızda biç bir geleneği olmayan değişik bir kuvvetler örgüsüne dayanıyordu.

Fakat bütün bu güçleştirici etkenlere rağmen, Bütçe görüşmelerinin Komisyondaki safhası, Kurucu Meclise bağlanan umutları doğrulayıcı bir verimlilik ve olgunlukla geçti.

10 yıllık Demokrat Parti iktidarından perişan bir halde devralınan Türk maliye ve ekonomisinin, hele bir ihtilâl sonrası şartları içinde, yeni bütçe ile ansızın düzelivermesi, sapasağlam bir hale gelmesi elbette beklenemezdi. Bütçe Komisyonundaki görüşmelere, bu imkânsızlık karşısında bir anlayış havası hâkim olmuştur. Fakat bu anlayışlılık, tehlikeli bir çaresizlik duygusuna, kısır bir tevekküle de yol açmamıştır. Bütçe tasarısı, bir yandan, D.P iktidarının Türk maliye ve ekonomisindeki tahribatını onarıcı, bir yandan da, daha ihtilâlden önce bir duraklama devresine girmiş olan ekonomik hayata, iş alanına, canlılık katıcı tedbirler getiriyordu. Komisyon, yapıcı tenkitler, teklifler, uyarışlarla, bu tedbirleri desteklemiş, sağlamlaştırmıştır.

Komisyon çalışmalarında, Millî Birlik Komitesi üyeleri, Bütçe tasarısını sunan Hükümet kendi kurdukları ve kendi kontrolleri altındaki bir Hükümet olduğu halde, tenkit, teklif ve uyarışlarını büyük bir açıklık ve objektiflikle yaptılar. Gördükleri kusur, hata ve zaafları, teferruata kadar inerek, bilgili bir şekilde belirttiler; çarelerini aradılar. Böylece, bundan sonraki iktidarlara, kendi kendini denetlemenin güzel bir örneğini vermiş oldular.

Temsilciler Meclisi üyeleri ise, Komisyonda, içinde bulunduğumuz şartların gerekli kıldığı bir anlayış ve davranışla çalıştılar. Kendi aralarında hiç bir vakit parti ayrılığı gözetmediler. Bütçe tasarısını sunan ve savunan Hükümetin, bir parti iktidarının hükümeti olmadığını daima gözönünde tuttular. Birçokları, uzun bir muhalefet tecrübesi içinde yetişmiş kimselerdi. Muhalefette kazandıkları tenkitçi görüş yeteneğini, Millî Birlik Hükümetine kuvvet katacak bir şekilde kullanmasını bildiler.

Bugün, Kurucu Meclisin genel kurulunda başlıyan bütçe görüşmelerine de, aynı ruhun, aynı anlayış ve davranışın hâkim olacağına inanıyoruz.

1961 - 62 bütçesi, görünüşte oldukça kabarık bir bütçe olmasına, bu kabarıklığı ile, ilk bakışta bazı kimselere kaygı vermesine rağmen, Komisyon görüşmeleri sırasında, bu kabarıklığın zararlı değil, faydalı ve zarurî olduğu daha iyi anlaşılmış bulunsa gerektir. Bu bütçe bütün memleket ekonomisinin, bütün millî kaynakların çerçevesi içinde ele alındığı zaman görülmektedir ki, bütçenin kabarıklığı, genel olarak millî ekonomide, bilhassa özel sektörde devam eden kısılmanın meydana getirdiği boşlukları kapatma, ve iş hayatındaki durgunluğu giderecek dozda bir satın alma gücünü enflâsyon yaratmaksızın piyasaya akıtma ihtiyacından doğmuştur.

Şartların değişmesiyle, bütçedeki kabarıklığın ve bazı ücretlerdeki zamların, tehlikeli sonuçlar, enflasyonist eğilimler doğurması ihtimaline karşı çok faydalı bir kontrol sistemi kurulmaktadır. Millî Birlik Komitesi üyesi ve Bütçe Komisyonu Başkanı Sayın Kurmay Albay Fikret Kuytak'ın, önceki gün bir basın konferansında açıkladığına göre, Maliye Bakanlığı, 4 ayda bir bütçeyi kontrol edebilecek, öylelikle, aksaklıkları giderici, tehlikeleri önleyici tedbirleri zamanında düşünebilecektir. Bu kontrol sisteminin, yalnız 1961 - 62 bütçesi için değil, gelecekteki bütçeler için de çok yararlı olması beklenir.

Bütçe Komisyonu Başkanının vergilerle ilgili açıklaması da, herhalde vergi ödeyicilere ve piyasaya büyük huzur ve ferahlık getirmiş olmalıdır. Sayın Fikret Kuytak, Maliye Bakanlığınca kurulan bir uzmanlar komisyonunun bütün vergi sistemimizi, son çıkarılan kanunlar da dahil bütün vergi kanunlarımızı inceleyerek değişiklik teklifleri getireceğini belirtmiş, böylece, bu konuda Maliye Bakanı Sayın Kemal Kurdaş'ın vermiş olduğu sözü Millî Birlik Komitesinin de desteklediğini müjdelemiştir. Son çıkan vergi kanunlarının adalet sağlayıcı yönü elbette muhafaza edilmelidir! Ancak bu kanunların iş hayatına daha çok ürkeklik, piyasaya daha çok durgunluk getirmesinden, yatırımları kösteklemesinden, bir çok alanlarda iş hacmini ve verimi düşürmesinden ve işsizliği arttırmasından kaygı duyulabilecek bazı kusurları bulunduğu da kısa zamanda ortaya çıkmıştı. Sayın Fikret Kuytak'ın sözleri, Millî Birlik Komitesinin, bu kusurları derhal düzeltmekten kaçınmayacağını göstermiştir.

Bugün, Kurucu Meclisteki bütçe görüşmeleri, hem, basın konferansındaki bu müjdelerin verdiği ferahlık ve huzur hem de Komisyon çalışmalarının meydana getirdiği anlayışlı ve yapıcı hava içinde başlamaktadır.