Federalizm-Konfederalizm: I

Federalizm-Konfederalizm: I 

Son Havadis, "Dünya Politikası" 

1953-01-25 

Rahşan Ecevit Arşivi 

Dünya Politikası

Federalizm - Konfederalizm: 1

Yazan: Bülent ECEVİT

Strasbourg’da 14 Ocakta başlayıp 17 Ocakta sona eren Avrupa Konsey Danışma Meclisi toplantısı, üyeler arasında bir federalizm - konfederalizm meselesi olduğunu göstermiştir. Bu mesele, “maksimalizm - minimalizm” (azamîcilik-asgarîcilik) sözlerile de ifade edilmektedir,

Federalistler, yani, “maksimalistler, Avrupa’nın bir an önce federalleşmesini istiyorlar. Fakat istedikleri, Avrupa Konseyinde üye 14 memleketin hep beraber bir federasyon kurmaları değil, Kömür ve Çelik Birliğine bağlı 6 memleketin, yani, Fransa, Batı Almanya, İtalya, Belçika, Hollanda ve Lüksemburg’un birleşmeleridir; bu birlik, daha geniş bir Avrupa federasyonunun çekirdeği olacaktır.

Konfederalistler. yani, “minimalistler ise, federalizm yolunda Avrupa'nın şimdilik asgarî teşebbüslerle yetinmesini öne sürüyorlar.

Konfederalistlerin bu görüşü tutmaları iki yönden izah edilebilir:

1 —Avrupa’da henüz, milletlerüstü yetkili bir idare kurulması için gerekli şartlar yotkur.

2 — Milletlerüstü yetkili bir idarenin şimdi yalnız, 6 üye ile kurulması, Avrupa Konseyine üye olan memleketler arasında zümreler ortaya çıkmasına sebeb olacak, ve. zaten Kömür ve Çelik Birliğile ekonomilerini biribirine bağlayan bu 6 devlet, 14 üyeden meydana gelen topluluk içinde bir muvazenesizlik meydana getirecektir.

Şimdilik, federalizm yolunda durum şudur:

Yukarıda adlarını saydığımız 6 Batı Avrupa memleketi bir Kömür ve Çelik Birliği kurmuşlardır. Bir de Avrupa Savunma Topluluğu kurmak istiyorlar. 6 devlete munhasır bir Avrupa Ordusu kurulmasını sağlayacak olan Savunma Topluluğu tasarısının Millî Meclislerce tasdiki isi henüz tamamlanmamıştır. Fransa ve Batı Almanya Meclislerinde bu tasarının geniş bir muhalefetle karsılaşması beklenmektedir. Buna sebeb, iki memleketin birbirinden çekinmesidir.

Bu engelin aşılması için Saar meselesinin hem Fransa’yı hem Almanya'yı tatmin edecek bir şekilde hâlledilmesi, başta gelen şartlardandır. Öbür taraftan, Fransa kendi topraklarında, Almanlardan korkmasına sebep kalmayacak kadar kuvvet bulundurabilmek istiyor. Bunun icin Hindiçini’de Amerika’dan gördüğü yardımın arttırılması, ve Kuzey Afrika'nın da Avrupa Savunma Topluluğu sınırları içine alınması gerekmektedir; çünkü öylelikle, Fransa, Kuzey Afrika’da bulundurmaya mecbur olduğu kuvvetleri de kıt’a üzerindeki kuvvetlerile bir sayabilecektir.

Fransa’nın kıt’a üzerinde bu şekilde kuvvetlenmesi imkânı hazırlanmazsa, bir ikinci şık kalıyor, o da, Almanya’ya karşı bir güvenlik unsuru olarak İngiltere’nin Avrupa Savunma Birliğine katılması. İngilizler ise, böyle bir şeyin bahis konusu bile edilemeyeceğini ileri sürüyorlar. Mareşal Montgomery’nin İngiltere de Avrupa Ordusuna girmeli yollu sözleri, kendisine karşı, İngiltere dış siyasetini askerlerin hazırlamadığı tarzında ikazlar yapılmasına sebeb olmuştur.

Bu çıkmazdan kurtulunmadıkça Batı Almanya ile yapılan mukavele anlaşması da tasdik olunmamaktadır. Çünkü o zaman, Almanya’nın bağımsız bir ordu kurması işi ortaya çıkacaktır.

Avrupa Savunma Topluluğu meselesi böylece muallâkta kaldıkça, 6 memleketin aralarında milletlerüstü yetkili bir idare kurmalarına sıra gelemeyecektir.

Çünkü böyle bir idare kurmaktan maksat, Kömür ve Çelik Birliği ile Savunma Topluluğunu, müşterek bir parlamentoya bağlamaktı.

Fakat, henüz Savunma Birliği kurulması yolundaki engeller kaldırılmadığı hâlde, milletlerüstü yetkili idare için çalışmalara devam edilmektedir. Bu idarenin gercekleşmesi, 6 devlet arasında federal bir Avrupa Hükümeti kurulması demek olacaktır.

Bu mutasavver Hükümetin parlamentosu hakkında hazırlanan ilk tasarı, Strasbourg’da, 7 Ocaktan 10 Ocağa kadar toplanan, Kömür ye Çelik Birliğinin 87 üyelik bir “özel Meclisi”i tarafından görüşülmüs. ve, yapılması istenen tadillerle birlikte, tasarıyı hazırlamış olan 26 kisilik komiteye iade edilmiştir.

Tadil tekliflerile beraber ilk tasarı, Avrupa Konseyi Danışma Meclisinde de müzakere edilerek 17 Ocakta. Meclis. 60 ova karşı 16 aleyhde ve 7 çekimser oyla, bir birleşik Avrupa kurulması yolunda 6 devletin gavretlerini takdirle karşıladığını bildirmiştir.

Şimdi. 26 kişilik Komite, tadil tekliflerini, ve Danışma Meclisinde ileri sürülen fikirleri göz önünde tutarak yeni bir tasarı hazırlayacak, ve bu ikinci tasarı Mart başında görüşülecektir.