Amerika'dan Alınacak Bir Ders
Title:
Amerika'dan Alınacak Bir Ders
Source:
Ulus, "Uzaktan" s. 3
Date:
1957-06-25
Location:
Atatürk Kitaplığı, 152/35
Text:
UZAKTAN
Amerika'dan alınacak bir ders
AMERİKAN Yüksek Mahkemesi, son günlerde üstüste verdiği bazı kararlarla, düşünce ve ifade hürriyetine, kişi güvenliğine yeni zaferler kazandırmış oldu. İkinci Dünya Harbinden sonra McCarthy gibi demagoglarla onlara kapılan fanatiklerin ve fırsatçıların demokrasi yolu üzerinde açtıkları bütün hendek ve uçurumları, Amerikan halkı, Yüksek Mahkemenin bu kararlarıyle, artık geride bırakmış sayılabilir.
Gerçi Senatör McCarthy'nin daha kendisi ölmeden yıldızı sönmüştü. Ama onun yıldızını Parlatan ve birçok Amerikalıya, kişi güvensizliğinin, düşünce ve ifade hürriyetsizliğinin kâbusunu yaşatan o karanlık, ancak Yüksek Mahkemenin son kararlarıyla büsbütün ortadan kalkabilmiş ve birkaç yıl süren kabuslu bir geceden sonra, Amerika şimdi ışıl ışıl bir güne kavuşmuştur.
Anayasa, devlet kuruluşu, demokratik usul ve gelenekler veya adalet sistemi bakımlarından Birleşik Amerika ile Türkiye şüphesiz birbirinden ayrıdır. Ama, çok partili hayata geçildiğinden beri, Türk ulusunun benimsediği demokratik ülkülerle Amerikan ulusunun demokratik ülküleri arasında hiç bir ayrılık yoktur. Her iki ülkede de, demokrasiye inanmış kimselerin, kişi güvenliğine, adalet cihazının bağımsızlığına, söz ve ifade hürriyetine, akademik hürriyete verdikleri anlam ve değer birdir. O bakımdan, Amerikan Yüksek Mahkemesinin son kararları bizim için de büyük önem taşır. Hukukçu yazarlarımız bu kararları inceleyip gazete ve dergilerde izah etmekle Türk demokrasisine de hizmet etmiş olacaklardır.
Hele iktidar liderlerinin hukuk danışmanları, Nevyork Devlet kanunlarının bir maddesi hakkında o liderleri aydınlatmakta gösterdikleri başarıyı, Amerikan Yüksek Mahkemesinin son kararları için de gösterebilirlerse, bir daha, Demokrat Parti idaresi altındaki Türkiye'de Amerika'daki kadar geniş hürriyet bulunduğu yollu gülünç iddialar ortaya atılmasını önlemiş olurlar.
Amerikan Yüksek Mahkemesinin insan haklarını, demokratik hürriyetleri korumak hususunda bütün başka müesseselerden daha büyük rol oynadığı şimdi bir kere daha anlaşılmaktadır. Onun için, Yüksek Mahkemenin son kararlarından alınacak en faydalı ders, adlî bağımsızlığın değeri konusundadır. Eğer Amerikan Yüksek Mahkemesi üyelerinin mevkilerinde kalabilmeleri bir adalet bakanının insafına bağlı bulunsa idi, herhalde bu Mahkeme, son kararlarından hiç birini veremez, insan haklarına, demokratik hürriyetlere saygıda gösterdikleri kusurlar için, hükümeti ve kongreyi, Amerikan halkı önünde açıkça suçlandırmağa cesaret edemezdi.
Yüksek Mahkemenin son verdiği kararlar ve anayasa teminatı altındaki kişi hürriyetine gösterilmesi gerekli saygı hususunda gerek hükümete gerek kongreye yaptığı ihtarlar vesilesiyle, Nevyork Times, eski Yüksek Mahkeme üyelerinden Cardoza'nın şu sözlerini hatırlatıyor:
«Fırsatçılığın tecavüzlerine, günün icabı bahanesiyle alınan kestirme tedbirlere, küçük küçük müdahalelerin yol açtığı heyelanlara, genel prensiplere tahammülü olmayanların istihza ve istihfafına karşı, büyük hürriyet ve eşitlik ülkülerini koruyabilmek için, onları Anayasa ile teminat altına almak ve koruyucu bir kurulu bu ülkülerin muhafazasiyle ödevlendirmek gereklidir.»
Demokrasinin çok derinlere kök salmış olduğu, siyaset ve devlet adamlarının daha çocuklarından hürriyet ve demokrasi eğitimi gördükleri Amerika gibi bir memlekette bile böyle bir koruyucu kurula ihtiyaç duyulurken, Türkiye'de bu ihtiyacın duyulmadığı herhalde ileri sürülemez. Bugün Türkiye'de, «fırsatçılığın tecavüzlerine, günün icabı bahanesiyle alınan kestirme tedbirlere, küçük küçük müdahalelerin yol açtığı heyelanlara, genel prensiplere tahammülü olmayanların istihza ve istihfafına karşı», kişi güvenliğinin, kişi hürriyetinin, insan haklarının hemen hiç bir temiatı kalmamıştır. Bu temanit kurulmadıkça, hak ve hürriyetlerimiz, bizzat, o hak ve hürriyetleri tehdid ve tahrip edebilecek durumdaki kimselerin insafına bırakılmış olmaktadır.
Cambridge, MASS.
BÜLENT ECEVİT
Amerika'dan alınacak bir ders
AMERİKAN Yüksek Mahkemesi, son günlerde üstüste verdiği bazı kararlarla, düşünce ve ifade hürriyetine, kişi güvenliğine yeni zaferler kazandırmış oldu. İkinci Dünya Harbinden sonra McCarthy gibi demagoglarla onlara kapılan fanatiklerin ve fırsatçıların demokrasi yolu üzerinde açtıkları bütün hendek ve uçurumları, Amerikan halkı, Yüksek Mahkemenin bu kararlarıyle, artık geride bırakmış sayılabilir.
Gerçi Senatör McCarthy'nin daha kendisi ölmeden yıldızı sönmüştü. Ama onun yıldızını Parlatan ve birçok Amerikalıya, kişi güvensizliğinin, düşünce ve ifade hürriyetsizliğinin kâbusunu yaşatan o karanlık, ancak Yüksek Mahkemenin son kararlarıyla büsbütün ortadan kalkabilmiş ve birkaç yıl süren kabuslu bir geceden sonra, Amerika şimdi ışıl ışıl bir güne kavuşmuştur.
Anayasa, devlet kuruluşu, demokratik usul ve gelenekler veya adalet sistemi bakımlarından Birleşik Amerika ile Türkiye şüphesiz birbirinden ayrıdır. Ama, çok partili hayata geçildiğinden beri, Türk ulusunun benimsediği demokratik ülkülerle Amerikan ulusunun demokratik ülküleri arasında hiç bir ayrılık yoktur. Her iki ülkede de, demokrasiye inanmış kimselerin, kişi güvenliğine, adalet cihazının bağımsızlığına, söz ve ifade hürriyetine, akademik hürriyete verdikleri anlam ve değer birdir. O bakımdan, Amerikan Yüksek Mahkemesinin son kararları bizim için de büyük önem taşır. Hukukçu yazarlarımız bu kararları inceleyip gazete ve dergilerde izah etmekle Türk demokrasisine de hizmet etmiş olacaklardır.
Hele iktidar liderlerinin hukuk danışmanları, Nevyork Devlet kanunlarının bir maddesi hakkında o liderleri aydınlatmakta gösterdikleri başarıyı, Amerikan Yüksek Mahkemesinin son kararları için de gösterebilirlerse, bir daha, Demokrat Parti idaresi altındaki Türkiye'de Amerika'daki kadar geniş hürriyet bulunduğu yollu gülünç iddialar ortaya atılmasını önlemiş olurlar.
Amerikan Yüksek Mahkemesinin insan haklarını, demokratik hürriyetleri korumak hususunda bütün başka müesseselerden daha büyük rol oynadığı şimdi bir kere daha anlaşılmaktadır. Onun için, Yüksek Mahkemenin son kararlarından alınacak en faydalı ders, adlî bağımsızlığın değeri konusundadır. Eğer Amerikan Yüksek Mahkemesi üyelerinin mevkilerinde kalabilmeleri bir adalet bakanının insafına bağlı bulunsa idi, herhalde bu Mahkeme, son kararlarından hiç birini veremez, insan haklarına, demokratik hürriyetlere saygıda gösterdikleri kusurlar için, hükümeti ve kongreyi, Amerikan halkı önünde açıkça suçlandırmağa cesaret edemezdi.
Yüksek Mahkemenin son verdiği kararlar ve anayasa teminatı altındaki kişi hürriyetine gösterilmesi gerekli saygı hususunda gerek hükümete gerek kongreye yaptığı ihtarlar vesilesiyle, Nevyork Times, eski Yüksek Mahkeme üyelerinden Cardoza'nın şu sözlerini hatırlatıyor:
«Fırsatçılığın tecavüzlerine, günün icabı bahanesiyle alınan kestirme tedbirlere, küçük küçük müdahalelerin yol açtığı heyelanlara, genel prensiplere tahammülü olmayanların istihza ve istihfafına karşı, büyük hürriyet ve eşitlik ülkülerini koruyabilmek için, onları Anayasa ile teminat altına almak ve koruyucu bir kurulu bu ülkülerin muhafazasiyle ödevlendirmek gereklidir.»
Demokrasinin çok derinlere kök salmış olduğu, siyaset ve devlet adamlarının daha çocuklarından hürriyet ve demokrasi eğitimi gördükleri Amerika gibi bir memlekette bile böyle bir koruyucu kurula ihtiyaç duyulurken, Türkiye'de bu ihtiyacın duyulmadığı herhalde ileri sürülemez. Bugün Türkiye'de, «fırsatçılığın tecavüzlerine, günün icabı bahanesiyle alınan kestirme tedbirlere, küçük küçük müdahalelerin yol açtığı heyelanlara, genel prensiplere tahammülü olmayanların istihza ve istihfafına karşı», kişi güvenliğinin, kişi hürriyetinin, insan haklarının hemen hiç bir temiatı kalmamıştır. Bu temanit kurulmadıkça, hak ve hürriyetlerimiz, bizzat, o hak ve hürriyetleri tehdid ve tahrip edebilecek durumdaki kimselerin insafına bırakılmış olmaktadır.
Cambridge, MASS.
BÜLENT ECEVİT
Files
Collection
Citation
“Amerika'dan Alınacak Bir Ders,” Bülent Ecevit Yazıları 1950-1961, accessed November 21, 2024, https://ecevityazilari.org/items/show/844.
