Asya Sosyalistleri
Başlık:
Asya Sosyalistleri
Kaynak:
Son Havadis, "Dünya Politikası"
Tarih:
1953-01-12
Lokasyon:
Rahşan Ecevit Arşivi
Metin:
12/1/1953
Dünya Politikası
Asya sosyalistleri
Bülent ECEVİT
Zamanımızda Asya, tarihinin bir dönüm noktasından geçmekte, siyasî ve dinî etkiler altında yüzyıllarca süren uykusundan süratle uyanmaktadır.
Bu uyanış, Asya’nın Batılılarla Sovyetler arasında bir çekişme alanı .durumuna gelmesile bir zamana rastlamıştır. Fakat belki de bu, bir rastlantı değildir.
Batı devletlerinin değişen siyasî şartlara uyma kaabiliyeti Asyadaki uyanışın süratine yetişememiştir.
Asya milletleri, uykuda oldukça kendilerini bağlayan zincirleri duymuyorlardı. Asya’da toprağı olan Batı devletleri, boyunduruk altında tuttukları milletler uyanırken bu zincirleri çözmekte isteksiz davranmış, geç kalmışlardır.
Komünistler, bu durumu istismar etmekten geri durmadılar. Asya memleketlerinde kurtarıcı kılığına bürünüp, hem yerli halkı kışkırtmaya hem de müstemlekeci devletlerle açıkça çarpışmaya koyuldular.
Tehlikeyi en erken sezen, İngiltere oldu. İngilizlerin bu sezgiyi gösterip Hindistan, Pakistan ve Seylan’a, kendisile eşit haklardan faydalanan birer domiyon statüsü vermeleri Sosyalistler iktidarda iken olmuştur. ikinci Dünya Harbinden sonra Birmanya’ya da tam bağımsızlık tanınmıştır.
Fakat Fransızlarla Hollandalılar bu anlayışı gösteremediler. Hollanda, 1949 yılının son gününe kadar Endenozya’nın bağımsızlığına razı olmadı.
Fransızlarsa hâlâ Hindiçini’de bir emperyalist devlet durumundan uzaklaşmamışlardır. Yıllardır. burada Viet Nam kuvvetlerile birlikte Komünist Vieth Minh kuvvetlerine karşı çarpışırken bir kurtarıcı tavrı takınmaya çalışmakta, fakat neyin kurtarıcısı oldukları pek anlasılamamaktadır. Bu rol, gerçek durumlarıyla ve geçmişin bıraktığı intibalarla o kadar uyuşamamaktadır ki Viet Minh kuvvetlerine karşı Fransız askerlerinin cıktığı kesimlerde halkın işbirliği sağlanamamaktadır. Oysaki, milliyetci Viet Nam kuvvetlerine bırakılan kesimlerde, Komünist unsurlardan bile büyük bir kısmının zamanla bu kuvvetlere katıldığı görülmektedir.
XXX
Uzak Doğu memleketleri için kurtuluş yolu, Batılıların buradan derhal çekilip gitmeleridir, denemez.
O zaman ortaya çıkacak boşluğu, kendi kendilerini, idareye, alışkın olmayan bağımsız Asya milletlerinden önce Sovyet Rusya’ya bağlı Komünistler dolduracaktır.
Buna meydan bırakmamak için, Batılıların Asya milletlerile onların, bu uyanış çağındaki meselelerini anlayışla karşılayarak işbirliğine girişmeleri gerekir.
Bu güne kadar Asya, Avrupa için bir ham madde ve tarım maddesi kaynağı sayılıyordu. Emperyalizmin gelişme cağında Asya ekonomisi bu görüşe göre istikametlendirilmiştir.
Fakat, siyasî bağımsızlıklarını elde etmek ihtiyacı ile beraber, Asya memleketlerinde, iktisadî bağımsızlık meselesi de kendini göstermiş, ikisinin biribirinden ayrılmaz olduğu günden güne daha kuvvetle duyulmaya başlamıştır.
İktisadî bağımsızlık olmadan siyasî bağımsızlığın bir mana taşımayacağını, kendi yakın tarihimizden biz de çok iyi biliyoruz.
Bu durumda, Asya memleketlerinin ihtiyacı, Amerika ve Avrupa’dan gelecek yardım ve sermaye ile buradaki kaynakların geliştirilmesinden ibaret kalmamaktadır. Bu memleketlerin ekonomik hayatını, Batıya yararlı olduğu kadar kendi menfaatlerini de koruyacak, hattâ Batınınkinden daha üstün tutacak bir yolda geliştirmeye ihtiyaç vardır.
Asya memleketlerini bu bakımdan destekleyenler, Avrupa’daki Sosyalistlerdir. Günümüzde Komünizme karşı en tesirli silâhın demokratik sosyalizm olduğunu ileri süren bu zümre, bilhassa geri kalmış memleketlerde, zamanın değişen şartlarına en uygun gelişmeyi ancak Sosyalizmin saağlayabileceğini ileri sürmektedir.
Batılı Sosyalistlerin bu düşüncelerini Asya’da tatbik edebilmelerine bir büyük engel, bu kıt’adaki Sosyalist hareketlerin ne Avrupa’daki benzeri hareketlerle, ne de kendi aralarında koordine edilmemiş olması idi.
6 Ocak Salı günü Birmanya’da, Rangoon şehrinde toplanan birinci Asya Sosyalist Konferansı, komünizme ve totaliterliğe karşı cephe almış Sosyalistlerin aralarında beraberlik sağlamak için giriştikleri ilk ciddî teşebbüstür.
Konferansa Asya, Avrupa ve Afrika Sosyalist partilerinden 200 delege katılmıştır.
Bu konferansda, Asya memleketlerinin yabancı sermayeye bağlı kalmaksızın ekonomik kalkınmalarını sağlayabilmeleri bakımından en elverişli devletçilik formülleri bulunmasına çalışılacaktır.
İlk Konferansın büyük semereler vermesi beklenemez. Batılılarla Asya arasındaki gerginlik, herhâlde bu milletlerarası Sosyalist toplantısına bile az çok hakim olacaktır.
Fakat önemli olan, Rangoon Konferansının, Avrupayla uyanan Asya’yı bağdaştırabilmek için yeni ve ümitli bir yol açmış olmasıdır.
Dünya Politikası
Asya sosyalistleri
Bülent ECEVİT
Zamanımızda Asya, tarihinin bir dönüm noktasından geçmekte, siyasî ve dinî etkiler altında yüzyıllarca süren uykusundan süratle uyanmaktadır.
Bu uyanış, Asya’nın Batılılarla Sovyetler arasında bir çekişme alanı .durumuna gelmesile bir zamana rastlamıştır. Fakat belki de bu, bir rastlantı değildir.
Batı devletlerinin değişen siyasî şartlara uyma kaabiliyeti Asyadaki uyanışın süratine yetişememiştir.
Asya milletleri, uykuda oldukça kendilerini bağlayan zincirleri duymuyorlardı. Asya’da toprağı olan Batı devletleri, boyunduruk altında tuttukları milletler uyanırken bu zincirleri çözmekte isteksiz davranmış, geç kalmışlardır.
Komünistler, bu durumu istismar etmekten geri durmadılar. Asya memleketlerinde kurtarıcı kılığına bürünüp, hem yerli halkı kışkırtmaya hem de müstemlekeci devletlerle açıkça çarpışmaya koyuldular.
Tehlikeyi en erken sezen, İngiltere oldu. İngilizlerin bu sezgiyi gösterip Hindistan, Pakistan ve Seylan’a, kendisile eşit haklardan faydalanan birer domiyon statüsü vermeleri Sosyalistler iktidarda iken olmuştur. ikinci Dünya Harbinden sonra Birmanya’ya da tam bağımsızlık tanınmıştır.
Fakat Fransızlarla Hollandalılar bu anlayışı gösteremediler. Hollanda, 1949 yılının son gününe kadar Endenozya’nın bağımsızlığına razı olmadı.
Fransızlarsa hâlâ Hindiçini’de bir emperyalist devlet durumundan uzaklaşmamışlardır. Yıllardır. burada Viet Nam kuvvetlerile birlikte Komünist Vieth Minh kuvvetlerine karşı çarpışırken bir kurtarıcı tavrı takınmaya çalışmakta, fakat neyin kurtarıcısı oldukları pek anlasılamamaktadır. Bu rol, gerçek durumlarıyla ve geçmişin bıraktığı intibalarla o kadar uyuşamamaktadır ki Viet Minh kuvvetlerine karşı Fransız askerlerinin cıktığı kesimlerde halkın işbirliği sağlanamamaktadır. Oysaki, milliyetci Viet Nam kuvvetlerine bırakılan kesimlerde, Komünist unsurlardan bile büyük bir kısmının zamanla bu kuvvetlere katıldığı görülmektedir.
XXX
Uzak Doğu memleketleri için kurtuluş yolu, Batılıların buradan derhal çekilip gitmeleridir, denemez.
O zaman ortaya çıkacak boşluğu, kendi kendilerini, idareye, alışkın olmayan bağımsız Asya milletlerinden önce Sovyet Rusya’ya bağlı Komünistler dolduracaktır.
Buna meydan bırakmamak için, Batılıların Asya milletlerile onların, bu uyanış çağındaki meselelerini anlayışla karşılayarak işbirliğine girişmeleri gerekir.
Bu güne kadar Asya, Avrupa için bir ham madde ve tarım maddesi kaynağı sayılıyordu. Emperyalizmin gelişme cağında Asya ekonomisi bu görüşe göre istikametlendirilmiştir.
Fakat, siyasî bağımsızlıklarını elde etmek ihtiyacı ile beraber, Asya memleketlerinde, iktisadî bağımsızlık meselesi de kendini göstermiş, ikisinin biribirinden ayrılmaz olduğu günden güne daha kuvvetle duyulmaya başlamıştır.
İktisadî bağımsızlık olmadan siyasî bağımsızlığın bir mana taşımayacağını, kendi yakın tarihimizden biz de çok iyi biliyoruz.
Bu durumda, Asya memleketlerinin ihtiyacı, Amerika ve Avrupa’dan gelecek yardım ve sermaye ile buradaki kaynakların geliştirilmesinden ibaret kalmamaktadır. Bu memleketlerin ekonomik hayatını, Batıya yararlı olduğu kadar kendi menfaatlerini de koruyacak, hattâ Batınınkinden daha üstün tutacak bir yolda geliştirmeye ihtiyaç vardır.
Asya memleketlerini bu bakımdan destekleyenler, Avrupa’daki Sosyalistlerdir. Günümüzde Komünizme karşı en tesirli silâhın demokratik sosyalizm olduğunu ileri süren bu zümre, bilhassa geri kalmış memleketlerde, zamanın değişen şartlarına en uygun gelişmeyi ancak Sosyalizmin saağlayabileceğini ileri sürmektedir.
Batılı Sosyalistlerin bu düşüncelerini Asya’da tatbik edebilmelerine bir büyük engel, bu kıt’adaki Sosyalist hareketlerin ne Avrupa’daki benzeri hareketlerle, ne de kendi aralarında koordine edilmemiş olması idi.
6 Ocak Salı günü Birmanya’da, Rangoon şehrinde toplanan birinci Asya Sosyalist Konferansı, komünizme ve totaliterliğe karşı cephe almış Sosyalistlerin aralarında beraberlik sağlamak için giriştikleri ilk ciddî teşebbüstür.
Konferansa Asya, Avrupa ve Afrika Sosyalist partilerinden 200 delege katılmıştır.
Bu konferansda, Asya memleketlerinin yabancı sermayeye bağlı kalmaksızın ekonomik kalkınmalarını sağlayabilmeleri bakımından en elverişli devletçilik formülleri bulunmasına çalışılacaktır.
İlk Konferansın büyük semereler vermesi beklenemez. Batılılarla Asya arasındaki gerginlik, herhâlde bu milletlerarası Sosyalist toplantısına bile az çok hakim olacaktır.
Fakat önemli olan, Rangoon Konferansının, Avrupayla uyanan Asya’yı bağdaştırabilmek için yeni ve ümitli bir yol açmış olmasıdır.
Dosyalar
Koleksiyon
Alıntı
“Asya Sosyalistleri,” Bülent Ecevit Yazıları 1950-1961, 22 Kasım 2024, https://ecevityazilari.org/items/show/74 ulaşıldı.
