İngiliz Halkının "Forum"u

İngiliz Halkının "Forum"u 

Ulus, "İngiltere Notları" s. 2 

1956-10-24 

Atatürk Kitaplığı, 152/33 

İNGİLTERE notları

Bülent ECEVİT

İngiliz halkının « F o r u m » u

— 10 —

B.B.C. işe, tarafsızlıkta ifrattan başlamıştı. Herhangi bir parti veya zümre görüşünün radyo yayınlarına hâkim olması ihtimalinden o kadar kaygı duyuluyordu ki, B.B.C. nin hiç bir tartışmalı konuya temas etmesine izin verilmiyordu.

Fakat gazete ve dergilerden çok daha müessir bir yayın vasıtasının halkı en çok ilgilendiren meselelere dokunmaktan kaçınmasını da büyük bir eksiklik sayan İngilizler, 1928 de bu yasağı kaldırdılar. O zamandan beri, toplum hayatı ile ilgili bütün meseleler B.B.C. de serbestçe görüşülüp tartışılmaktadır. Ona rağmen B.B.C, böyle meselelere hiç temas etmediği yıllardaki kadar tarafsızdır.

Bugün, her görüşe mikrofonlarını açık bulunduran B.B.C. yalnız kendi görüşlerini yayınlayamaz. İngiltere'de radyo rakipsiz olduğuna göre, B.B.C. nin kendi görüşlerini yayınlıyabilmesi, «bu konuda B.B.C. de şöyle düşünüyor diyebilmesi» tarafsızlıkla bağdaşamazdı.

Haber yayınlarını hazırlarken B.B.C. İngiltere içinde ve dışında istediği kaynaklardan faydalanmakta serbesttir. Haber bültenlerine hiç bir devlet dairesi karışamaz. Yabancı dillerdeki yayınlar için bile, bazı bakanlıklarla yapılan işbirliği, danışma sınırını aşmaz.

Hükümete tanınan tek yetki, kamu işlerini ilgilendirir bazı bilgilerin yayınlanmasını isteyebilme yetkisinden ibarettir. Ancak B.B.C. bunlardan sorumluluk kabul etmiyeceği gibi, bazı kanunlar veya kamu işleri hakkında halkı aydınlatmak maksadiyle yapılacak böyle konuşmaların partizanca bir zihniyetle hazırlandığını düşünürse, yayınlanmasına izin vermemekte de serbesttir. B.B.C. bir Bakanlığın radyoda okunmak üzere gönderdiği bir metni bu yüzden reddederse, o Bakanlığın yapabileceği hiç bir şey yoktur.

B.B.C. nin mahzur görmeyip yayınladığı bir resmî programı muhalefet partilerinden biri propaganda mahiyetinde görürse, derhal o partiye cevap hakkı tanınır.

Parlamento görüşmelerini B.B.C. kendi muhabirlerine takib etirip günü gününe yayınlar. İktidar partisi bu yayınlara da tesir edemez. Şimdiye kadar hiç bir parti B.B.C. nin, Parlamento haberlerinde tarafsızlıktan ayrıldığını ileri sürememiştir.

Ayrıca, Parlamentonun açık olduğu aylarda B.B.C. her hafta ya Avam Kamarasından ya Lordlar Kamarasından bir üyeyi, o haftaki görüşmeler hakkında radyodan izahat vermeğe dâvet eder. Bu konuşmaların kimlere yaptıracağı kararlaştırılırken, partiler arasında, almış oldukları oyların nisbetine göre, eşitlik gözetilir.

Seçim kampanyaları sırasında partilere gene bu nisbete göre eşit propaganda imkânı sağlandığı gibi, seçimler arasında da, gene aynı eşitlik ölçüsü içinde bütün partiler radyodan faydalanabilirler. Her malî yıl başında Maliye Bakanının radyodan yapacağı bütçe konuşmasına, ertesi gün aynı saatte bir muhalefet sözcüsü cevap verir.

Parti yayınları dışındaki konuşmalardan bazısının da milletvekillerine yaptırılması mümkündür. Ancak, bu konuşmalar siyasetle ilgili olmasa bile, B.B.C. gene partiler arasında eşitlik gözetir. Konusu ne olursa olsun, radyoda konuşmanın, bir kimseye, halk arasında kolayca tanınma fırsatı vereceğini, radyoda sık sık sesini duyurmakla bir milletvekilinin bir sonraki seçimlerde kazanma şansını kuvvetlendirebileceğini düşünen B.B.C. aynı miletvekiline sık sık konuşma imkânı sağlamaktan dikkatle kaçınır. Hattâ daha da ileri giderek, siyasetle hiç ilgisi olmayan konularda bile konuşturacağı milletvekillerini, kendine zaten şöhret sağlamış, radyonun şöhretine daha fazla bir şey ekliyemiyeceği kimseler arasından seçmeğe çalışır.

B.B.C. nin siyasal ve sosyal konularda en çok ilgi çeken yayınları ise, değişik kanaatlerdeki kimseler arasında tertiplediği münazaralardır. Bazan 8-10 kişinin katıldığı bu tartışmalı mikrofon sohbetleri irticalen yapılır.

Bütün bu yayınlarıyla B.B.C. İngiliz halkının, tarafsız bir hakem idaresinde herkese eşit söz hakkı tanınan bir «forum»u haline gelmiştir. Havadaki ses dalgalarını hiç bir parti veya zümrenin inhisarına bırakmayan bu «forum», İngiliz demokrasisinin temel direklerinden bîridir.