Sefalet Çeken Milletvekilleri
Başlık:
Sefalet Çeken Milletvekilleri
Kaynak:
Ulus, "Günün Işığında" s. 3
Tarih:
1956-07-19
Lokasyon:
Atatürk Kitaplığı, 152/32
Metin:
GÜNÜN IŞIĞINDA
Sefalet çeken milletvekilleri
Bir milletvekili kalktı,
— Sefalet içindeyiz, dedi.
Bir başkası,
— Geçnebilmek için evlerimizi ipotek ediyor, sigorta poliçemizi elden çıkarıyoruz;
Bir başka milletvekili de,
— Artık akşamları kulübümüze gidemez olduk, çünkü bize içki ikram eden dostlarımıza mukabelede bulunamıyoruz, dedi.
Bu şikâyetler Büyük Britanya imparatorluğunun milletvekillerinden yükseliyordu. Bizim paramızla 660 lira tutan aylıklarına biraz zam yapılması için, 12 Temmuz günü Avam Kamarasına bir teklif getirmiş, onu savunuyorlardı.
Uzunca, bir tartışmadan sonra teklif reddedildi. İngiliz milletvekillerinin aylıkları, 1946 da yükseldiği seviyede, yani 660 lira olarak kaldı. Oysa, 1946 dan bu yana İngiltere'de başka ücretler ortalama yüzde 65 yükselmişti.
Ancak geçen yıl, artan hayat pahalılığı yüzünden milletvekillerinin hiç geçinemez hale geldikleri düşünülerek, kendilerine, katılacakları her oturum için 2 Sterling'lik bir huzur hakkı tanınmıştı. Böylece yıllık gelirleri şimdi âzami 1280 Sterlingi buluyordu.
Bizim paramızla, bu ayda 800 liradan biraz fazla tutar ki, bugün İngiltere'de genç bir memurun, hattâ bazan bir kalifiye işçinin aldığı ücret bundan yüksektir.
Üstelik 1946 dan bu yana hayat pahalılığındaki artış gözönünde tutulursa, bugünkü 1280 Sterlingin satın alma gücü, asıl ücretleri olan yılda 1000 Sterlingin 1946 daki satın alma gücünden yüzde 20 düşüktür.
Ayda bizim paramızla eline 800 lira geçen bir milletvekili, bugün bu paranın en az dörtte birini, Londra'nın banliyosunda veya bir kenar mahallesinde mütevazi bir eve veya 2-3 odalı bir apartman dairesine kira olarak ödemek zorundadır. Aylığının geri kalanı da, sekreter ücretini, muhaberat ve yol giderlerini ancak karşılıyabilir. Yiyecek ve giyecek giderleri için, birikmiş parası varsa onu yemek, yoksa, karısını çalıştırmak, ya da kendisi boş kalan vaktinde bir iş tutmak zorundadır.
*
12 Temmuz günü Parlâmentoda teklifin aleyhinde konuşan Başbakan Sir Anthony Eden, «sefalet çeken» milletvekillerinin zam isteğini anlayışla karşılıyordu. Ancak şu sırada böyle bir isteğin yerine getirilmesi doğru olmayacağını söyledi. Çünkü son zamanlarda, fiyatlarda istikrar sağlamak ve enflâsyonu durdurmak için sıkı tedbirler alınmıştı. Milletvekilleri, bütün gözleri üstünde toplayan kimseler olduklarına göre, vatandaşların fedakârlığa, iktisada teşvik edildiği, ücret artışlarının durdurulmasına çalışıldığı bir sırada, milletvekili aylıklarına zam yapılması hiç de iyi karşılanmıyabilirdi. Fiyatlarda sağlanmağa çalışılan istikrar bu yüzden gene bozulabilir, daha da kötüsü, halk arasında, milletvekillerinin, enflâsyonu durdurmak, için oy vermiş odukları tedbirleri pek ciddiye almadıkları intibaı uyanabilirdi.
Sir Anthony Eden, sözlerini, o sabah bu konuda bir gazetede çıkan başyazıdan parçalar okuyarak tamamladı. Böyle bir konuda gazetelerin görüşü milletvekilleri için çok önemliydi. Çünkü gzete demek, halkoyu demekti. Gazetelerin görüşünü, «maksadı mahsusla yazılmıştır» diyerek bir kenara itmek, İngiliz milletvekillerinin aklından geçemezdi.
Nitekim çok ısrar etmediler. Memleketin iktisadi durumunu, ve bu durumda kendi aylıklarına zam yapılması için oy vermenin uygunsuzluğunu gözönünde tutarak, daha bir müddet sefalet çekmeğe, borç etmeğe, karılarını çalıştırmağa, akşamları dinlenmek için kulüplerine gitmemeğe razı oldular.
*
İngiltere'de, milletvekili aylıklarının tesbitinde şimdiye kadar başlıca iki unsur hesaba katılırdı. Bunları en özlü bir dille, milletvekili aylığının 33 Sterlingden 50 Sterlinge çıkarıldığı 1937 yılında, o zamanki Başbakan Mr. Neville Chamberlain belirtmişti. Mr. Chamberlain'e göre,
«Milletvekili ücretlerinin, bir yandan, vatandaşlarda, dışarıda kazanabileceklerinden daha çok para kazanmak için Parlâmentoya girmek arzusunu uyandıracak kadar yüksek olmaması, öte yandan da, Parlâmentoya değerli hizmetlerde bulunabilecek vatandaşları, malî durumları elvermediği için milletvekilliğinden yıldıracak kadar düşük olmaması gerekir» di.
Fakat şimdi, memleketin içinde bulunduğu iktisadi durumun kendilerinden fedakârlık beklediğini gören İngiliz milletvekilleri, geçimlerini sağlıyamıyacak kadar düşük bir ücretle de çalışmağa razı olarak, gerçek bir görev duygusu ve vatanseverlik örneği verdiler.
Ağustos başından itibaren bugünkü 800 lira aylıklarının, isterlerse 3 misli, 3 buçuk misli aylık alabilmek için, 12 Temmuz günü Avam Kamarasında parmaklarını kaldırmaları yeterdi. Fakat bugünkü sefaletlerinin sağladığı mânevi kazancı, bol bir ücretin sağlıyacağı maddî refaha değişmediler.
Mânevi kazançları o idi ki, hiç bir İngiliz vatandaşının aklından, onların, müreffeh bir hayata kavuşmak, «dışarıda kazanabileceklerinden daha çok para kazanmak» için milletvekili olmak istedikleri şüphesi geçemez; hiçbir iktidar lideri, milletvekillerini, menfaat duygularına hitap ederek körükörüne ardından sürükliyebileceğini umamazdı.
Borç içinde de olsalar, evleri ipotekli de olsa, dostlarının ikramlarını iade edemiyecekleri için akşamları bir bardak bira içmek üzere kulüplerine de gidemeseler, milletvekilliğine ancak millet hizmetinde bir fedakârlık olarak katlandıklarından hiç kimsenin şüphe etmediğini bilmenin mânevi tatmini içinde idiler. Şimdiye kadar olduğu gibi bundan böyle de, gönül rahatlığı ile konuşabilir, açık alınla oy verebilirlerdi. Çektikleri sefalet, onlara ancak şeref getirirdi.
Bülent ECEVİT
Sefalet çeken milletvekilleri
Bir milletvekili kalktı,
— Sefalet içindeyiz, dedi.
Bir başkası,
— Geçnebilmek için evlerimizi ipotek ediyor, sigorta poliçemizi elden çıkarıyoruz;
Bir başka milletvekili de,
— Artık akşamları kulübümüze gidemez olduk, çünkü bize içki ikram eden dostlarımıza mukabelede bulunamıyoruz, dedi.
Bu şikâyetler Büyük Britanya imparatorluğunun milletvekillerinden yükseliyordu. Bizim paramızla 660 lira tutan aylıklarına biraz zam yapılması için, 12 Temmuz günü Avam Kamarasına bir teklif getirmiş, onu savunuyorlardı.
Uzunca, bir tartışmadan sonra teklif reddedildi. İngiliz milletvekillerinin aylıkları, 1946 da yükseldiği seviyede, yani 660 lira olarak kaldı. Oysa, 1946 dan bu yana İngiltere'de başka ücretler ortalama yüzde 65 yükselmişti.
Ancak geçen yıl, artan hayat pahalılığı yüzünden milletvekillerinin hiç geçinemez hale geldikleri düşünülerek, kendilerine, katılacakları her oturum için 2 Sterling'lik bir huzur hakkı tanınmıştı. Böylece yıllık gelirleri şimdi âzami 1280 Sterlingi buluyordu.
Bizim paramızla, bu ayda 800 liradan biraz fazla tutar ki, bugün İngiltere'de genç bir memurun, hattâ bazan bir kalifiye işçinin aldığı ücret bundan yüksektir.
Üstelik 1946 dan bu yana hayat pahalılığındaki artış gözönünde tutulursa, bugünkü 1280 Sterlingin satın alma gücü, asıl ücretleri olan yılda 1000 Sterlingin 1946 daki satın alma gücünden yüzde 20 düşüktür.
Ayda bizim paramızla eline 800 lira geçen bir milletvekili, bugün bu paranın en az dörtte birini, Londra'nın banliyosunda veya bir kenar mahallesinde mütevazi bir eve veya 2-3 odalı bir apartman dairesine kira olarak ödemek zorundadır. Aylığının geri kalanı da, sekreter ücretini, muhaberat ve yol giderlerini ancak karşılıyabilir. Yiyecek ve giyecek giderleri için, birikmiş parası varsa onu yemek, yoksa, karısını çalıştırmak, ya da kendisi boş kalan vaktinde bir iş tutmak zorundadır.
*
12 Temmuz günü Parlâmentoda teklifin aleyhinde konuşan Başbakan Sir Anthony Eden, «sefalet çeken» milletvekillerinin zam isteğini anlayışla karşılıyordu. Ancak şu sırada böyle bir isteğin yerine getirilmesi doğru olmayacağını söyledi. Çünkü son zamanlarda, fiyatlarda istikrar sağlamak ve enflâsyonu durdurmak için sıkı tedbirler alınmıştı. Milletvekilleri, bütün gözleri üstünde toplayan kimseler olduklarına göre, vatandaşların fedakârlığa, iktisada teşvik edildiği, ücret artışlarının durdurulmasına çalışıldığı bir sırada, milletvekili aylıklarına zam yapılması hiç de iyi karşılanmıyabilirdi. Fiyatlarda sağlanmağa çalışılan istikrar bu yüzden gene bozulabilir, daha da kötüsü, halk arasında, milletvekillerinin, enflâsyonu durdurmak, için oy vermiş odukları tedbirleri pek ciddiye almadıkları intibaı uyanabilirdi.
Sir Anthony Eden, sözlerini, o sabah bu konuda bir gazetede çıkan başyazıdan parçalar okuyarak tamamladı. Böyle bir konuda gazetelerin görüşü milletvekilleri için çok önemliydi. Çünkü gzete demek, halkoyu demekti. Gazetelerin görüşünü, «maksadı mahsusla yazılmıştır» diyerek bir kenara itmek, İngiliz milletvekillerinin aklından geçemezdi.
Nitekim çok ısrar etmediler. Memleketin iktisadi durumunu, ve bu durumda kendi aylıklarına zam yapılması için oy vermenin uygunsuzluğunu gözönünde tutarak, daha bir müddet sefalet çekmeğe, borç etmeğe, karılarını çalıştırmağa, akşamları dinlenmek için kulüplerine gitmemeğe razı oldular.
*
İngiltere'de, milletvekili aylıklarının tesbitinde şimdiye kadar başlıca iki unsur hesaba katılırdı. Bunları en özlü bir dille, milletvekili aylığının 33 Sterlingden 50 Sterlinge çıkarıldığı 1937 yılında, o zamanki Başbakan Mr. Neville Chamberlain belirtmişti. Mr. Chamberlain'e göre,
«Milletvekili ücretlerinin, bir yandan, vatandaşlarda, dışarıda kazanabileceklerinden daha çok para kazanmak için Parlâmentoya girmek arzusunu uyandıracak kadar yüksek olmaması, öte yandan da, Parlâmentoya değerli hizmetlerde bulunabilecek vatandaşları, malî durumları elvermediği için milletvekilliğinden yıldıracak kadar düşük olmaması gerekir» di.
Fakat şimdi, memleketin içinde bulunduğu iktisadi durumun kendilerinden fedakârlık beklediğini gören İngiliz milletvekilleri, geçimlerini sağlıyamıyacak kadar düşük bir ücretle de çalışmağa razı olarak, gerçek bir görev duygusu ve vatanseverlik örneği verdiler.
Ağustos başından itibaren bugünkü 800 lira aylıklarının, isterlerse 3 misli, 3 buçuk misli aylık alabilmek için, 12 Temmuz günü Avam Kamarasında parmaklarını kaldırmaları yeterdi. Fakat bugünkü sefaletlerinin sağladığı mânevi kazancı, bol bir ücretin sağlıyacağı maddî refaha değişmediler.
Mânevi kazançları o idi ki, hiç bir İngiliz vatandaşının aklından, onların, müreffeh bir hayata kavuşmak, «dışarıda kazanabileceklerinden daha çok para kazanmak» için milletvekili olmak istedikleri şüphesi geçemez; hiçbir iktidar lideri, milletvekillerini, menfaat duygularına hitap ederek körükörüne ardından sürükliyebileceğini umamazdı.
Borç içinde de olsalar, evleri ipotekli de olsa, dostlarının ikramlarını iade edemiyecekleri için akşamları bir bardak bira içmek üzere kulüplerine de gidemeseler, milletvekilliğine ancak millet hizmetinde bir fedakârlık olarak katlandıklarından hiç kimsenin şüphe etmediğini bilmenin mânevi tatmini içinde idiler. Şimdiye kadar olduğu gibi bundan böyle de, gönül rahatlığı ile konuşabilir, açık alınla oy verebilirlerdi. Çektikleri sefalet, onlara ancak şeref getirirdi.
Bülent ECEVİT
Dosyalar
Koleksiyon
Alıntı
“Sefalet Çeken Milletvekilleri,” Bülent Ecevit Yazıları 1950-1961, 25 Kasım 2024, https://ecevityazilari.org/items/show/654 ulaşıldı.
