Kollektif Sorumluluk

Kollektif Sorumluluk 

Ulus, "Günün Işığında" s. 3 

1956-07-13 

Atatürk Kitaplığı, 152/32 

GÜNÜN IŞIĞINDA

Kollektif sorumluluk

Tek şahıs liderliği yerine şimdi bir «kollektif liderlik» kurmak iddiasında yeni Sovyet idarecileri bugün en sert sözlerle kötüledikleri Stalin çağının sorumluluğundan nasıl kurtulabileceklerdir. «Kollektif Lider» lerin sırtına tarih, Stalin çağı hesabına bir de kollektif sorumluluk yüklemiştir.

20 inci Komünist Partisi Kongresinde,

— Bunları biliyordunuz da niçin önlemeğe çalışmadınız, niçin Stalin'i ortadan kaldırmadınız?. Sorusuna, Kollektif Lider» lerin verdikleri,

— Ne yapabilirdik? O bir dehşet çağı idi ki Stalin'e yan bakacak olanın kafası uçurulurdu!. cevabı, Kongre delegelerini tatmin etmiş midir, bilmiyoruz ama, batılı görüşüyle böyle bir özür, herhalde suçtan daha büyüktür.

Nitekim Batının, değil yalnız Komünist aleyhdarları, en müfrit Komünist liderleri bile, kendi toplumlarının ahlâk ölçülerine vurulduğunda, böyle bir özrün hiç de makbul sayılamıyacağını açıkladılar.

Demokrasi terbiyesi almış Batılı kafası, can korkusuyla bir suça ortak olmayı, menfaat kaygısıyla düşüncelerinin tersini söyleyip yapmayı bağışlayamaz.

Onun içindir ki, Batının en müfrit Komünist liderleri bile, bugün Stalin'i kötüleyen, suçlandıran Kremlin liderlerine, sağlığında onu ne parlak sözlerle övmüş, onun izinden nasıl bağlılıkla yürümüş, emirlerini nasıl harfi harfine yapmış olduklarını hatırlatıyorlar.

Bir tahmine göre, yeni Sovyet liderlerinin, kendilerini dünya gözünde güç duruma düşüren bu açıklamaları, daha başka açıklamalara Sovyet halkını alıştırıp, nihayet yakında bir gün,

— Biz görevimizi yapıp Stalin'i ortadan kaldırdık! diyebilmek içindir...

Fakat Stalin çağının kollektif sorumluluğundan böyle bir itiraf yahut iddia ile de kurtulamıyacaklardır. Çünkü Stalin'i ortadan kaldırmakla işlemiş olacakları sevap, Stalin'i ortaya çıkarmakla işlemiş oldukları günahı temizliyemiyecektir. Çünkü Stalin'i Stalin yapan, ortadan kaldırılması gerekli bir varlık hâline getiren, kendi uysallıkları ,can korkuları, menfaat kaygıları olmuştur.

Her diktatör gibi Stalin de, çevresini alan insanların uysallığına, korkaklığına, menfaatçiliğine dayanarak yükselmiştir.

Hiç bir insan, dalkavukların, korkakların, menfaatçilerin desteği olmaksızın bir baskı ve zulüm idaresi kurabilecek kadar kudretli olamaz. Onun için, müstebitlere destek olmak, en az müstebit olmak kadar ağır bir suç, üstelik, insanlık onurundan âzami fedakârlık etmeksizin bir müstebite destek olunamıyacağı için de, ondan daha büyük bir ahlâksızlıktır.

Kremlin'deki «kollektif lider» lerin düştükleri bu ahlâk çıkmazı, onlara artık insanlığın gözünde iadei itiba retme yollarını tıkamıştır.

Batının ahlâk tartısı, can korkusu veya menfaat kaygısı yüzünden vatana ihanet etmekle, öyle bir korku veya kaygı yüzünden bir müstebite desteklik etmek suçları arasında en ufak bir ağırlık farkı göstermez.

Bugün Kremlin'in «kollektif lider» lerini ezen kollektif sorumluluk, her çağda ve yerde, müstebitlere destek olacak, onlara toplum içinde sivrilip başına buyruk hale gelme imkânını sağlıyacak bütün insanların kara yazısıdır. Hesap verme günleri geldiğinde, korkaklıklarını, menfaatçiliklerinl, hattâ sadece kayıtsızlıklarını, özür diye öne sürmekle, suçlarını büsbütün ağırlaştırmış olacaklardır.

Bülent ECEVİT