Gözleri Bağlı Diplomasi

Gözleri Bağlı Diplomasi 

Ulus, "Günün Işığında" s. 3 

1956-03-15 

Atatürk Kitaplığı, 152/30 

Günün IŞIĞINDA

Gözleri bağlı diploması

Biz Amerikan ve İngiliz petrol şirketlerinin Orta Doğu'da çatışan menfaatlerine dair ne biliriz? Bazıları birer devlet gibi kudretli bu şirketlerin menfaat çatışmaları yüzünden bu bölgede ortaya çıkan siyasi meselelere dair ne biliriz?

Sülâler arasındaki çekişmeler, Orta Doğu'nun başlıca huzursuzluk kaynaklarından biridir: Orta Doğu'da menfaati bulanan devletlerin istifadeye çalıştıkları bu aile çekişmelerine, bu saray yahut çadır entrikalarına dair ne biliriz?

İngiliz Parlâmentosunda bir muhalif saylav kalkar, meselâ General Templer'in Ürdün'de Bağdat Paktı ile ilgili faaliyetinin karanlık yönlerinden söz eder; Amerikan basını, meselâ Ürdünlüleri Bağdat Paktına karşı kışkırtan Suudî Arabistan'a silâh verilmesile ilgili bazı sırlara dokunur: Biz General Templer'in Ürdün'deki faaliyetine, Birleşik Amerika - Suudî Arabistan silâh alışverişinin esrarına dair ne biliriz?

İngilizler, Amerikalılar, hattâ bazan onlarla beraber Fransızlar, aralarında toplanır. Orta Doğu meselelerine dair gizli görüşmelerde bulunurlar: Biz bu gizli görüşmelere dair ne öğreniriz?

Petrol şirketleri yüzünden, veya bilemiyeceğimiz başka bazı âmiller yüzünden, «tarafsız» bloka dahil Arap memleketlerinin menfaatleri; Musevi «baskı grupları» yüzünden İsrail'in menfaatleri; Rum Ortodoks «baskı grupları» yüzünden Yunan menfaatleri, Amerika için girift iç politika meseleleridir: Biz Amerikan iç politikasının böyle karanlık köşe bucaklarına dair ne biliriz?

Diyelim ki Dışişleri Bakanlığımız veya resmi istihbarat teşkilâtımız bütün bu konulara dair bir şeyler bilirler!... Fakat gazetelerin, halkoyunun, milletvekillerinin bildiği. Devlet Radyosunun, Anadolu Ajansının onlara bildirdiği nedir?

Üstelik, bütün bu ve buna benzer konularda Dışişlerimizin veya istihbarat teşkilâtımızın bile yeteri kadar bilgili olduğu, gelişmelerden günü gününe haberdar olma imkânını bulabildiği şüphelidir. Eğer sorumlu Türk makamları bu konularda yeteri kadar bilgili olsalardı, meselâ Devlet Başkanımızın Ürdün — İsrail sınırına gidip te Arap Lejyonuna, bir tecavüze uğradıkları gün Türk Ordusunu yanlarında bulacaklarına dair teminat vermesi nasıl izah edilebilirdi? Böyle bir jestin, Orta Doğu'daki perde arkası faaliyete dair asgari istihbarattan bile yoksun bulunmamızdan başka makûl bir izahı olabilir mi?

Gerçek odur ki biz, Orta Doğu'da olup bitenleri bilmiyoruz ve bilemeyiz. Bilmemiz öğrenmek için para ve emek harcamamız da gerekmez. Orta Doğu'daki huzursuzluk, istikrarsızlık unsurlarından hemen hiç birinin, bizimle doğrudan doğruya ilişiği yoktur.

Bütün bu huzursuzluk ve istikrarsızlık unsurları, bu bölgede menfaati bulunan devletlerin güneyimizdeki memleketlerle kendi aralarında halletmeleri gereken bir takım girift meseleler ortaya çıkarmaktadır.

D.P. iktidarının dış politikadaki bağışlanamıyacak kadar büyük hatası, aslını bilmediğimiz ve bilemiyeceğimiz, iç yüzüne nüfus edemiyeceğimiz, hele çözülmesine en küçük bir yardımda bulunamıyacağımız bu meselelere, dünyanın bu belki de en karışık, en karanlık meselelerine, Türkiye'yi, gözleri bağlı karıştırmış, daha bu meselelerden hiç biri halledilmeden, halledilme yoluna bile girmeden, Batılı devletlerin Orta Doğu'daki temsilciliğini Türkiye'nin omuzlarına yüklemiş olmasıdır.

Bülent ECEVİT