Rejim Meselelerini Halletmiş Memleket (No. 18)
Başlık:
Rejim Meselelerini Halletmiş Memleket (No. 18)
Kaynak:
Ulus, "Kanada", s. 4
Tarih:
1955-09-14
Lokasyon:
Atatürk Kitaplığı, 152/29
Metin:
KANADA
Yazan : Bülent ECEVİT
FOTOĞRAF ALTI: Hürriyet ve kalkınma bir arada da olurmuş..
Rejim meselelerini halletmiş memleket
Liberaller 20 yıldır iktidarda - Memleketin idaresinde halkın rolü.
Tefrika No. 18
Kısa süren ve pek yüklü bir programa bağlı olan gezimizde, Kanadalılarla memleketlerinin iç siyaset meselelerinden konuşmağa pek az fırsat oldu. Fakat, gerek böyle fırsatlar çıktıkça yaptığımız konuşmalardan gerek gazetelerden, memleket ölçüsündeki iç siyaset olaylarının, halk arasında günün konusu haline gelemediği anlaşılıyordu.
Bazı batı memleketlerinde halkın iç siyasetle fazla ilgilenmediğini anlatır yazılar okudukça pek sevinen ve böyle yazıları bütün Türk vatandaşlarına salık vermeği kendine vazife bilen bir Bakanımız, Kanada'da da memleket ölçüsündeki iç siyaset olaylarının günün konusu olmadığını duysa, kimbilir ne kadar sevinirdi!.
Ancak, Kanadalılara bunun için hak vermemek imkânsız... Bütün rejim dâvalarını çoktan halletmişler. Anayasa teminatıydı, yargıç güvenliğiydi, üniversite bağımsızlığı yahut basın hürriyetiydi... Böyle meseleleri kalmamış artık.
Öte yandan, memleket refah içinde. Fert başına gelir devamlı olarak yükseliyor. Çalışanlar arasında geçim zorluğu çeken yok. İşsizler bile, işsizlik sigortasından aldıkları parayla, bizde çalışan nüfusun çoğunluğundan daha rahat yaşıyabiliyor. O kadar ki, komünizm, tutunacak bir karış zemin bulamamış Kanada'da...
Böyle bir memleket halkı arasında, iç siyaset meseleleri günün konusu olarak kalsaydı, asıl o garip olurdu.
Kanadalıların memleket ölçüsündeki iç siyaset olaylariyle yakından ilgilenmeyişlerine ikinci sebep olarak, memleketin büyüklüğü ve federal bir devlet oluşu gösterilebilir. Her eyaletin kendi hükümeti kendi parlâmentosu, birçok alanlarda kendi kanunları, ve, bu yüzden de, kendine has meseleleri var. Üstelik bu eyaletlerden bazısı bir kaç Avrupa memleketini içine alacak kadar büyük olduğundan, her eyaletin kendi meseleleri o eyalet halkına yetip de artıyor bile...
İç siyasete karşı ilginin zayıflığında bir üçüncü âmilse, Birleşik Amerika'da olduğu gibi Kanada'da da, memleket idaresinin merkezileşmemiş olması... Her iki memlekette de, ilk yerleşenlerin öncülük günlerinden kalma alışkanlık ve geleneklere uygun olarak, mahallî işlerde halkın sorumluluğu ve karar yetkileri çok geniş tutulmuş. Onun için, küçük topluluklarda üzerine düşen âmme hizmetlerini yapmak, sosyal faaliyeti göstermek ve kendine bırakılan inisiyatifi kullanmakla, Birleşik Amerikalı vatandaş gibi Kanadalı vatandaş da, memleketin siyasi hayatındaki rolünü, lâfla değil, fiilen oynamış oluyor.
İç siyasete karşı ilgi zayıflığının dördüncü sebebine gelince, o da, Kanada'nın başlıca iki partisi olan Liberallerle Terakkiperver Muhafazakârlar arasında pek az prensip ve program ayrılığı bulunması... 20 yıldır iktidarda olan Liberaller, ana muhalefet partisi daha farklı ve daha çekici bir programla karşılarına çıkamadığı için, hâlâ mevkiinden emin...
Muhafazakârların İngiltere ile daha sıkı bağlara taraftar bir parti olarak tanınmış bulunmaları da, bir türlü iktidara gelemeyişlerindeki âmillerden biri sayılıyor.
İki parti arasındaki görüş ve program ayrılıkları küçük yahut mahallî meselelere münhasır kaldığı için, Liberaller, eyalet seçimlerinde, federal seçimlerdekinden daha kuvvetli bir muhalefetle karşılaşıyor, ve bazan federal seçimlerde kendilerine oy vermiş bir eyalet halkından eyalet seçimlerinde oy alamıyorlar.
Sosyalist görüşleri temsil eden «Cooperative Commenwealth Federation» adlı parti gitgide kuvvetten düşüyor. Anti - Sosyalist «Sosyal Kredi» partisi, iki eyalette kuvvetli olmakla beraber, memleket ölçüsünde çok zayıf.. Fransız asıllı Kanadalıları temsil eden «Union Nationale» ise, yalnız, Fransızca konuşan Kanadalıların çoğunlukta olduğu Quebeck eyaletinde kuvvetli...
Genel olarak Kanadalı, rejim meselelerini halletmiş, kendi hür iradesiyle siyasî istikrara kavuşmuş, ve emin ve rahat bir iktisadi kalkınma yoluna girip bu yolda dünyanın en müreffeh memleketlerinden biri sayılacak kadar ilerlemiş olmanın huzuru içinde...
Bu huzur özel ve sessiz Kanada Başkenti Ottawa'nın havasına sinmiş
Yazan : Bülent ECEVİT
FOTOĞRAF ALTI: Hürriyet ve kalkınma bir arada da olurmuş..
Rejim meselelerini halletmiş memleket
Liberaller 20 yıldır iktidarda - Memleketin idaresinde halkın rolü.
Tefrika No. 18
Kısa süren ve pek yüklü bir programa bağlı olan gezimizde, Kanadalılarla memleketlerinin iç siyaset meselelerinden konuşmağa pek az fırsat oldu. Fakat, gerek böyle fırsatlar çıktıkça yaptığımız konuşmalardan gerek gazetelerden, memleket ölçüsündeki iç siyaset olaylarının, halk arasında günün konusu haline gelemediği anlaşılıyordu.
Bazı batı memleketlerinde halkın iç siyasetle fazla ilgilenmediğini anlatır yazılar okudukça pek sevinen ve böyle yazıları bütün Türk vatandaşlarına salık vermeği kendine vazife bilen bir Bakanımız, Kanada'da da memleket ölçüsündeki iç siyaset olaylarının günün konusu olmadığını duysa, kimbilir ne kadar sevinirdi!.
Ancak, Kanadalılara bunun için hak vermemek imkânsız... Bütün rejim dâvalarını çoktan halletmişler. Anayasa teminatıydı, yargıç güvenliğiydi, üniversite bağımsızlığı yahut basın hürriyetiydi... Böyle meseleleri kalmamış artık.
Öte yandan, memleket refah içinde. Fert başına gelir devamlı olarak yükseliyor. Çalışanlar arasında geçim zorluğu çeken yok. İşsizler bile, işsizlik sigortasından aldıkları parayla, bizde çalışan nüfusun çoğunluğundan daha rahat yaşıyabiliyor. O kadar ki, komünizm, tutunacak bir karış zemin bulamamış Kanada'da...
Böyle bir memleket halkı arasında, iç siyaset meseleleri günün konusu olarak kalsaydı, asıl o garip olurdu.
Kanadalıların memleket ölçüsündeki iç siyaset olaylariyle yakından ilgilenmeyişlerine ikinci sebep olarak, memleketin büyüklüğü ve federal bir devlet oluşu gösterilebilir. Her eyaletin kendi hükümeti kendi parlâmentosu, birçok alanlarda kendi kanunları, ve, bu yüzden de, kendine has meseleleri var. Üstelik bu eyaletlerden bazısı bir kaç Avrupa memleketini içine alacak kadar büyük olduğundan, her eyaletin kendi meseleleri o eyalet halkına yetip de artıyor bile...
İç siyasete karşı ilginin zayıflığında bir üçüncü âmilse, Birleşik Amerika'da olduğu gibi Kanada'da da, memleket idaresinin merkezileşmemiş olması... Her iki memlekette de, ilk yerleşenlerin öncülük günlerinden kalma alışkanlık ve geleneklere uygun olarak, mahallî işlerde halkın sorumluluğu ve karar yetkileri çok geniş tutulmuş. Onun için, küçük topluluklarda üzerine düşen âmme hizmetlerini yapmak, sosyal faaliyeti göstermek ve kendine bırakılan inisiyatifi kullanmakla, Birleşik Amerikalı vatandaş gibi Kanadalı vatandaş da, memleketin siyasi hayatındaki rolünü, lâfla değil, fiilen oynamış oluyor.
İç siyasete karşı ilgi zayıflığının dördüncü sebebine gelince, o da, Kanada'nın başlıca iki partisi olan Liberallerle Terakkiperver Muhafazakârlar arasında pek az prensip ve program ayrılığı bulunması... 20 yıldır iktidarda olan Liberaller, ana muhalefet partisi daha farklı ve daha çekici bir programla karşılarına çıkamadığı için, hâlâ mevkiinden emin...
Muhafazakârların İngiltere ile daha sıkı bağlara taraftar bir parti olarak tanınmış bulunmaları da, bir türlü iktidara gelemeyişlerindeki âmillerden biri sayılıyor.
İki parti arasındaki görüş ve program ayrılıkları küçük yahut mahallî meselelere münhasır kaldığı için, Liberaller, eyalet seçimlerinde, federal seçimlerdekinden daha kuvvetli bir muhalefetle karşılaşıyor, ve bazan federal seçimlerde kendilerine oy vermiş bir eyalet halkından eyalet seçimlerinde oy alamıyorlar.
Sosyalist görüşleri temsil eden «Cooperative Commenwealth Federation» adlı parti gitgide kuvvetten düşüyor. Anti - Sosyalist «Sosyal Kredi» partisi, iki eyalette kuvvetli olmakla beraber, memleket ölçüsünde çok zayıf.. Fransız asıllı Kanadalıları temsil eden «Union Nationale» ise, yalnız, Fransızca konuşan Kanadalıların çoğunlukta olduğu Quebeck eyaletinde kuvvetli...
Genel olarak Kanadalı, rejim meselelerini halletmiş, kendi hür iradesiyle siyasî istikrara kavuşmuş, ve emin ve rahat bir iktisadi kalkınma yoluna girip bu yolda dünyanın en müreffeh memleketlerinden biri sayılacak kadar ilerlemiş olmanın huzuru içinde...
Bu huzur özel ve sessiz Kanada Başkenti Ottawa'nın havasına sinmiş
Dosyalar
Koleksiyon
Alıntı
“Rejim Meselelerini Halletmiş Memleket (No. 18),” Bülent Ecevit Yazıları 1950-1961, 20 Nisan 2024, https://ecevityazilari.org/items/show/492 ulaşıldı.
