Türkiye Bir Günde Nasıl Meşhur Oldu

Türkiye Bir Günde Nasıl Meşhur Oldu 

Halkçı (Yeni Ulus), "Uzaktan" 

1955-12-06 

Milli Kütüphane 

UZAKTAN:

Türkiye bir günde nasıl meşhur oldu

Türkiye, Amerika'da bir gün içinde meşhur oluverdi. Memleketimize bu şöhreti sağlıyan, belli başlı bütün gazetelerin yayınladığı bir ajans haberidir. Haberde, son aylarda tevkif ve va mahkûm olan Türk gazetecilerinin 20 yi bulduğu bildiriliyordu.

Haber, Winston - Salem'de benim çalıştığım gazetede de çıktığı gündenberi kime rastlamam bu tevkiflerden bahsediyor.

Bir gazetecinin siyasî yazıları yüzünden tevkif yahut mahkûm edildiği haberi, Amerikalılar için, Rusya'da hidrojen bombası patlaması kadar mühim bir haberdir. Çünkü burası, hürriyet ve demokrasiden bahsedilince basın ve yayın hürriyetinin akla geldiği, hükümeti yahut resmî şahsiyetleri tenkid veya haksız yere itham suçundan şimdiye kadar tek bir gazetecinin mahkemeye verilmediği memlekettir.

Bir Amerikalıyı, gazetecilerin tevkif edilebildiği bir memlekette demokrasi olabileceğine Bay Zühtü Hilmi Velibeşe'nin ilmî izahları ikna edemez.

30-40 yıllık gazetecilere sordum, böyle bir vak'a hatırlamıyorlar. «Amerika koloniyken bazı tevkifler olmuşsa, onu bilmiyorum» diyorlar. Bizim kanunların böyle şeylere cevaz verdiğini söyleyince kolay anlıyamıyorlar.

*

Belki Amerikan gazetelerinde, Türk gazetelerindeki kadar sert yazılar çıkmadığını düşünenler vardır.

Türk gazetecileri hakkındaki haberin çıktığı gün, çalıştığını gazetede bir okuyucu mektubu yayınlanmıştı. İmzalı ve adresli bu okuyucu mektubunda «Adam diye geçinen 9 ahmak»tan bahsolunuyordu. Mektup yazarının «adam diye geçinen 9 ahmak» diye bahsettiği 9 kişi, Birleşik Amerika Yüksek Mahkemesi Yargıçları idi. Bu dokuz yargıç, gerek adlî gerek siyasî alanda Amerika'nın en yüksek yetkili resmî şahsiyetleridir. Bu 9 yargıcın kararları dışına ne Başkan, ne de Kongre çıkabilir. Başkan olsun, Kongre olsun, bu 9 yargıcı ne azledebilir, ne emekliye ayırabilir. Bu 9 yargıcın 9 u da, isterlese ömürleri boyunca yüksek mahkeme yargıçlığında kalabilir ve adlî yahut siyasî, istedikleri kararları alabilirler.

Ve, meselâ Winston - Salem şehrinde oturan J. L. Lowder adında bir Amerikan vatandaşı, bir gazeteye yolladığı mektupta, bu 9 yargıçtan «adam diye geçinen 9 ahmak» diye bahsedebilir.

— Bu hakaret yüzünden gazete mahkûm olmaz mı? diye Yazı İşleri Müdürüne sordum.

— Ne münasebet, dedi..

— Bu kadar yüksek bir makam işgal eden kimselere hakaret, hangi haddi aştıktan sonra suç sayılıır? dedim,

— Amerika'da öyle bir suç yoktur, herkes herhangi bir resmî şahsiyet hakkında istediğini yazabilir! dedi.

*

Ertesi gün, gene çalıştığım gazetede şöyle bir haber vardı:

Tulsa şehrinde oturan bir anneyle baba, mahkemeye baş vurarak, Douglas Dwight Thompson adındaki çocuklarının göbek adını değiştirmek istediklerini bildirmişler. Mahkemeye verdikleri uzun dilekçede. Başkan Dwight Eisenhower'in kendilerini hayal sukutuna dilerini hayal kırıklığına uğrattığını sebepleri ile izah ettikten sonra, bu durumda, çocuklarının Dwight Eisenhower'le aynı adı taşımasına razı olamıyacaklarını ileri sürüyorlarmış. Mahkeme, anne ile babanın isteğini uygun karşılıyarak, küçük Douglas Dwight Thompson un adından «wivght» göbek adının kaldırılmasına karar vermiş.

*

Bunlar, 2 gün içinde bir taşra gazetesinden aldığım iki örnek. Böyle örneklere ve daha ağırlarına hemen bütün Amerikan gazetelerinde her gün rastlanabilir.

Ve bunlardan ötürü bu memlekette ne bir vatandaş, ne de bir gazeteci tevkif, mahkûm yahut savcılığa davet edilir.

Onun için, birkaç ay içinde 20 gazetecinin tevkif yahut mahkûm edilebildiği memleket, Amerikalılara göre, geri çağlarda yaşıyan bir memlekettir.

Artık ne mütebessim çehrelî bir Başbakanın yapacağı iyi niyet ziyaretleri ne de turist gemilerinin getireceği modern harem kıyafetleri Amerika'lıların kafasından bu kanaati silebilir...

Bülend ECEVİT