Taklitlerinden Sakınınız!

Taklitlerinden Sakınınız! 

Halkçı, "Amerika'dan Mektup" s. 2 

1954-10-04 

Milli Kütüphane 

Amerika'dan mektup :

Taklitlerinden sakınınız !

<< Blue Jeans >> e hayret eden New York’lular İstanbul'un üsünlüğü- Gökdelenler ve yerdelenler

YAZAN: B. ECEVİT

Amerika’lının bilmediği Amerika’lı

ÜÇ gündür Nevyork caddelerinde dolaşıyorum. İlk defa bugün, bu caddelerden birinde, kisbete benziyen o kıvrık paçalı «bleu jeans>> lerden giymiş bir genç kızla, gömleğinin eteği dışarda bir delikanlıya rastladım. Bu Amerikan tarzı giyime Türkiye’de alışık olduğum için benim dikkatimi bile çekmiyecekti. Fakat kaldırımda ne kadar Amerikalı varsa durup, acayip bir şeymiş, bilmedikleri bir milletin kıyafetiymiş gibi, bu çiftin üstünü başını seyrettiler.

Çiçeklı boyunbağlara, güllük gülistan erkek gömleklerine, ayaklarını masanın üstüne uzatarak oturan, sokakta çiklet çiğneyen, mambo yahut zamba titreşimleriyle, yürüyen Amerika’lılara ise henüz hiç rastlamadım.

Amerikalı dostlarımız ters iş görüyorlar: Kendilerini tanıtmak üzere bizleri buraya çağıracaklarına, Amerikalıyı tanımak üzere kendileri Türkiye’ye gelmeliler! Amerikalı nasıl giyinir, nasıl konuşur, nasıl otururmuş, nasıl çiklet çiğner, nasıl yürürmüş, gelip de bunları bizden öğrenmeliler!

Dışarıda Amerika'yı en kötü tanıtanlar, Amerikalıları taklit eden, daha doğrusu taklit ettiğini sananlar olsa gerek.

Üç günde Amerika’nın, bu koca memleketin ne olduğunu anlıyamazdım elbette. Şimdilik yalnız, Amerika’nın ve Amerikalının ne olmadığını anlamakla vakit geçiriyorum.

Tıkanmıyan yollar

Bir kâğıda 100 kadar paralel çizgi çizin, sonra eşit aralıklı 12 dikey çizgiyle bunları kesin: İşte Nevyork’un plânı!.. Dünya yuvarlak olmasa, bir caddenin bir ucundan bakılınca şehrin öbür ucu görülebilecek.

Nevyork’un caddelerinde trafiği idare etmesi şöyle güç, kaldırımdan kaldırıma geçmesi böyle tehlikeli, otomobillerin, otobüslerin ilerlemesi imkânsız diye duyarız. Hepsi yalanmış! En işlek caddelerin en işlek saatlerinde, kaldırımdan kaldırıma bahçenizde yürürmüş gibi rahatlıkla geçebiliyorsunuz; otobüsler, otomobiller istedikleri kadar hızla gidebiliyorlar. Ne yollar tıkanıyor, ne göze görünür kazalar oluyor.

Eğer trafiği idare etmenin zorluğu, caddelerin taşıtlarla tıkanıp kalması, yayaların kaldırımdan kaldırıma geçememesi bir şehrin büyüklüğüne ve kalabalığına delil olsa idi, İstanbul’un yanında Nevyork bir köy sayılabilirdi.

Şaşılmıyan yapılar

NEVYORK’un gökdelenlerine çok şaşacağımı sanıyordum. Hiç şaşmadım. Ya insan gözü, bir yapının onuncu, on beşinci katına eriştikten sonra uzaklık duygusunu kaybediyor, ya da artık bizler insanın her şeyi yapabileceğine inanç getirdiğimiz için, böyle yüzlerce metre uzunluğunda yapılar kurmasına da şaşamaz olmuşuz.

Gerçi yapıların o kadar yüksek oluşuna şaşamadım ama, bu yapılardan birinin tepesine çıkıp da yere bakınca, insanların o kadar alçakta kalışına şaştım.

Nitekim Türkiye’ye gelen bir Amerikalı için de, yirminci yüzyılda birçok insanın yer altında yaşaması, bazı Nevyorkluların yerden 80 kat yukarda yaşamasından daha çok şaşılacak bir şey olsa gerektir.