Mau Mau'cuların Gösteri Yürüyüşü

Mau Mau'cuların Gösteri Yürüyüşü 

Ulus, "Günün Işığında" No 13013, ss. 1, 5 

1959-10-25 

Atatürk Kitaplığı 

GÜNÜN IŞIĞINDA

Mau Mau'cuların gösteri yürüyüşü

Bülent ECEVİT

İngiliz idaresine karşı ayaklanan Mau Mau’larla kanlı savaşların yıllarca sürdüğü Afrika’daki İngiliz sömürgesi Kenya, 7 yıldır, olağanüstü durum kanunlarına bağlı olarak, sıkı yönetim şartları altında yaşıyor.

Bir kaç gün önce, binlerce Afrikalı, artık olağanüstü duruma son verilmesini ve Kenya çöllerine sürülmüş Mau Mau önderi Como Kenyatta’nın serbest bırakılmasını istemek için, Kenya başkenti Nairobi’de bir büyük gösteri yürüyüşü tasarlamıştı.

Bu tasarı öğrenilince, gösteri yürüyüşünü tertipleyen Afrikalı önderler, Kenya’da dirlik düzenliği bozmağa kalkışmakla suçlandırılarak yargıç önüne getirildiler.

Yıllardır çağımızın en kanlı iç savaşlarından birine sahne olan, yıllardır olağanüstü durum içinde bulunan Afrika’daki bu İngiliz sömürgesinde İngiliz yargıcın vardığı sonuç şu oldu:

— Gösteri yürüyüşü tertipçilerinin dirlik düzenliği bozucu bir tahrikte bulundukları iddiası yersizdir; sanıkların da ileri sürdükleri gibi, tasarlanan gösteri yürüyüşü, halkın idareden bir isteğini belirtmek üzere başvurulacak bir «demokratik usûl» dür; onun için kanunsuz bir hareket sayılmaz!

Sömürge mahkemesindeki İngiliz yargıç bu sonuca vardı ve Afrikalı gösteri yürüyüşü tertipçilerini serbest bıraktı.

Nairobi Mahkemesinin dışında binlerce Afrikalı toplanmıştı. Serbest bırakılan önderlerine büyük sevgi gösterisinde bulundular.

Büyük sevgi gösterisinde bulundular diye içlerinden biri bile tevkif edilip karakola götürülmedi.

*

«Halkın idareden bir isteğini belirtmek üzere» gösteri yürüyüşü!..

Afrika’daki sömürge yargıcı diyor ki, «Bu bir demokratik usûldür, onun için kanunsuz sayılamaz.»

Bir an için Türkiye’de halkın böyle bir «demokratik usûl» e başvurup, «idareden bir isteğini belirtmek üzere» bir gösteri yürüyüşü tertiplediğini düşünün!

Bütün demokratik ülkelerde günlük olağan hâdiselerden biri sayılan, Afrika’da, sıkı yönetim şartları altındaki bir sömürgede bile demokratik bir hak olduğu için kanunsuz sayılamıyacağı ilân edilen böyle bir yürüyüşün tertipçilerini, Türkiye’de Hükümetin, sorumlu bakanların, Radyo Gazetesinin ne kadar ağır suçlarla itham edecekleri meraka değer.

Meraka değer, çünkü, iki muhalif milletvekilinin kendi başlarına bir otomobille bir il merkezinden bir ilce merkezine gitme teşebbüslerinı, Türkiye Cumhuriyetinin İçişleri Bakanı, Devlet Radyosunda yayınlanan demeciyle, «ihtilâl tahrihçiliği» olarak ilân etmiştir. Devlet kuvvetlerinin müdahalesinden masun tutularak yol kesen silâhlı iktidar partizanlarının elinden canlarını kurtarıp İstanbul’a döndüklerinde bu iki milletvekilinin rıhtımda dostları tarafından karşılanmalarını ise, Hükümet, kanuna aykırı bir gösteri yürüyüşü saymış ve karşılayıcılardan büyük bir kısmı, hattâ gazeteciler, mahkemeye verilmiş, tevkif edilmiştir.

Bu durumda, Türkiye’de «halkın idareden bir isteğini belirtmek üzere» gerçek bir gösteri yürüyüşü tertiplenecek olsa, iktidar bu yürüyüşü tertipleyenleri suçlandırmak için kelime, sıfat bulamıyacaktır.

*

Türk Başbakanı, Amerika halkına, Türklerin Amerika’daki kadar geniş bir hürriyet ve demokrasiyi hazmedebilecek seviyede olmadıklarını ilân etti.

Türk Başbakanı Amerika’daki hürriyet ve demokrasiyi bıraksın bir yana!

Kenya’ya baksın!

Kenya’da, Mau Mau’ların haklarını savunmak için gösteri yürüyüşü tertipleyen Afrika yerlilerine İngiliz sömürge idaresinin tanıdığı ölçüde hak ve hürriyetleri de mi hazmedemiyecek seviyededir bu millet?