Rejim = Menderes Meselesi
Başlık:
Rejim = Menderes Meselesi
Kaynak:
Ulus, "Günün Işığında", s. 2
Tarih:
1957-11-12
Lokasyon:
Atatürk Kitaplığı, 152/36
Metin:
GÜNÜN IŞIĞINDA
Rejim = Menderes meselesi
Bülent Ecevit
Demokrat Partinin, Bay Adnan Menderes'den başka bir başbakan çıkaramıyacak seviyede bir parti olduğuna ihtimal vermek istemeyiz. Gerçi Bay Adnan Menderes, devlet adamlığı vasıfları bizce pek şüpheli olmakla beraber, bir anlamda usta politikacıdır. Onun için ya bizzat kendi partisinin kalabalık Meclis Grupu buna, aralarında kendisinden başka Başbakanlık vasfını haiz kimse bulunamıyacağı fikrini telkin etmeğe ya da bu fikri kabul etmiyenleri parti içinde hareketsiz bırakmağa muvaffak olmaktadır.
Ama, dediğimiz gibi, Bay Menderes'in bu başarısı, kendisinin gerçekten bulunmaz evsafta bir devlet adamı olmasından değil, iyi veya kötü bir anlamda, usta bir politikacı olmasından ileri gelmektedir.
Nitekim, Demokrat Partiye bağlı kaldıkları müddetçe şahsiyetlerini Bay Menderes'in gölgesinden kurtarıp da sivrilme imkânını bulamıyan birçok siyaset adamları, Demokrat Partiden ayrılır ayrılmaz, Türk siyaset alanında, değerli birer unsur olarak üstün mevkiler elde edebilmişlerdir.
Şimdi Bay Adnan Menderes, Büyük Millet Meclisinde, oldukça büyük bir kısmını ilk defa milletvekili olan kimselerin teşkil ettiği bir grupla karşı karşıyadır. Hiç şüphesiz bu grupun içinde de, memlekete gerçekten yararlı olabilecek birçok değerler vardır.
Ama, gene hiç şüphesiz, Bay Adnan Menderes, kendine has politika taktikleriyle, daha yeni Meclis devresinin başlangıcında, partisinin Meclis Grupu içindeki değerleri kendi tutumuna önceden bağlamak, Grupun şahsiyetini kendi gölgesi altına almak için uğraşacak, türlü tertiplere başvuracaktır. Grup toplantılarında neler görüşüldüğü yayınlanamadığı için, bu tertiplerin mahiyeti dışında bilinememektedir. Ama dışardan görülebilen bazı tertipler de vardır. Bunlardan biri, meselâ hükümetin kurulmasındaki gecikmedir. 400 ün üstünde milletvekiliyle Meclise gelmiş bir partinin tecrübeli başkanlık adayının, kabine kurmayı bu kadar geciktirmesi olağan sayılamazsa, iyiniyete yorulamasa gerektir..
7 buçuk yıllık D.P. ktidarı tecrübesinin ışığı altında, bugün, yeni D.P. Meclis Grupu için, memleket hesabına en yürekten dileğimiz, Bay Menderes'in tutumuna, davranışına karşı, son seçimlerde Türk milletinin açığa vurduğu inkâr edilmez hoşnutsuzluğu teslim edip, kendi partilerini ve gruplarını bu hoşnutsuzluğunm toplu hedefi olmaktan çıkarmalarıdır.
Gerçi bu, Demokrat Partiyi halk gözünde kuvvetlendireceği, ona kaybolan itibarını geniş ölçüde yeniden kazandıracağı için, muhalefet partilerinin aleyhine olur. Sadece parti menfaatleri açısından düşünecek olursa, herhangi bir muhalefet partisi için, Bay Adnan Menderes gibi bir rakip lider, yeri alsa doldurulamıyacak bir menfî kuvvet kaynağıdır.
Ama artık Bay Menderes'in liderliği yalnız, Demokrat Parti için değil, memleket için de, ciddî olarak kaygı verici bir mesele haline gelmiştir.
Bu meseleye çare bulmak, muhalefetten önce, iktidardaki Demokrat Partinin, bilhassa Demokrat Parti Meclis Grupunun elindedir ve ödevidir.
Bay Adnan Menderes'in liderliği altındaki zayıf, itibarsız bir Demokrat Partiyle karşı karşıya bulunup, hiç bir gayret sarfetmeden, olduğu yerde kuvvet ve itibar kazanmaktansa, kendini Bay Adnan Menderes'in liderliğinden kurtarmış kuvvetli dir D. Partiyle karşı karşıya kalmak, artık, memleketin bugün içinde bulunduğu huzursuzluktan, tehlikelerden kurtulmasını her türlü parti menfaatlerinin üstünde tutan muhaliflerin de başlıca dileği olsa gerektir.
Demokrat Parti Meclis Grupunun, bu devrede olsun, daha başlangıçta Bay Adnan Menderes'in gölgesi altına girmekten kurtulup kendi şahsiyetini ortaya çıkarabilmesi, öyle inanıyoruz ki, rejim meselelerinin halli yolunda en umut verici bir adım olacaktır.
Çünkü artık, Türk milletinin eriştiği demokratik erginlik karşısında, Türkiye için rejim meselesi, bir toplumsal görgü, bir millî davranış meselesi olmaktan çıkmış, doğrudan doğruya, bir Menderes meselesi haline irca olunmuştur.
Rejim = Menderes meselesi
Bülent Ecevit
Demokrat Partinin, Bay Adnan Menderes'den başka bir başbakan çıkaramıyacak seviyede bir parti olduğuna ihtimal vermek istemeyiz. Gerçi Bay Adnan Menderes, devlet adamlığı vasıfları bizce pek şüpheli olmakla beraber, bir anlamda usta politikacıdır. Onun için ya bizzat kendi partisinin kalabalık Meclis Grupu buna, aralarında kendisinden başka Başbakanlık vasfını haiz kimse bulunamıyacağı fikrini telkin etmeğe ya da bu fikri kabul etmiyenleri parti içinde hareketsiz bırakmağa muvaffak olmaktadır.
Ama, dediğimiz gibi, Bay Menderes'in bu başarısı, kendisinin gerçekten bulunmaz evsafta bir devlet adamı olmasından değil, iyi veya kötü bir anlamda, usta bir politikacı olmasından ileri gelmektedir.
Nitekim, Demokrat Partiye bağlı kaldıkları müddetçe şahsiyetlerini Bay Menderes'in gölgesinden kurtarıp da sivrilme imkânını bulamıyan birçok siyaset adamları, Demokrat Partiden ayrılır ayrılmaz, Türk siyaset alanında, değerli birer unsur olarak üstün mevkiler elde edebilmişlerdir.
Şimdi Bay Adnan Menderes, Büyük Millet Meclisinde, oldukça büyük bir kısmını ilk defa milletvekili olan kimselerin teşkil ettiği bir grupla karşı karşıyadır. Hiç şüphesiz bu grupun içinde de, memlekete gerçekten yararlı olabilecek birçok değerler vardır.
Ama, gene hiç şüphesiz, Bay Adnan Menderes, kendine has politika taktikleriyle, daha yeni Meclis devresinin başlangıcında, partisinin Meclis Grupu içindeki değerleri kendi tutumuna önceden bağlamak, Grupun şahsiyetini kendi gölgesi altına almak için uğraşacak, türlü tertiplere başvuracaktır. Grup toplantılarında neler görüşüldüğü yayınlanamadığı için, bu tertiplerin mahiyeti dışında bilinememektedir. Ama dışardan görülebilen bazı tertipler de vardır. Bunlardan biri, meselâ hükümetin kurulmasındaki gecikmedir. 400 ün üstünde milletvekiliyle Meclise gelmiş bir partinin tecrübeli başkanlık adayının, kabine kurmayı bu kadar geciktirmesi olağan sayılamazsa, iyiniyete yorulamasa gerektir..
7 buçuk yıllık D.P. ktidarı tecrübesinin ışığı altında, bugün, yeni D.P. Meclis Grupu için, memleket hesabına en yürekten dileğimiz, Bay Menderes'in tutumuna, davranışına karşı, son seçimlerde Türk milletinin açığa vurduğu inkâr edilmez hoşnutsuzluğu teslim edip, kendi partilerini ve gruplarını bu hoşnutsuzluğunm toplu hedefi olmaktan çıkarmalarıdır.
Gerçi bu, Demokrat Partiyi halk gözünde kuvvetlendireceği, ona kaybolan itibarını geniş ölçüde yeniden kazandıracağı için, muhalefet partilerinin aleyhine olur. Sadece parti menfaatleri açısından düşünecek olursa, herhangi bir muhalefet partisi için, Bay Adnan Menderes gibi bir rakip lider, yeri alsa doldurulamıyacak bir menfî kuvvet kaynağıdır.
Ama artık Bay Menderes'in liderliği yalnız, Demokrat Parti için değil, memleket için de, ciddî olarak kaygı verici bir mesele haline gelmiştir.
Bu meseleye çare bulmak, muhalefetten önce, iktidardaki Demokrat Partinin, bilhassa Demokrat Parti Meclis Grupunun elindedir ve ödevidir.
Bay Adnan Menderes'in liderliği altındaki zayıf, itibarsız bir Demokrat Partiyle karşı karşıya bulunup, hiç bir gayret sarfetmeden, olduğu yerde kuvvet ve itibar kazanmaktansa, kendini Bay Adnan Menderes'in liderliğinden kurtarmış kuvvetli dir D. Partiyle karşı karşıya kalmak, artık, memleketin bugün içinde bulunduğu huzursuzluktan, tehlikelerden kurtulmasını her türlü parti menfaatlerinin üstünde tutan muhaliflerin de başlıca dileği olsa gerektir.
Demokrat Parti Meclis Grupunun, bu devrede olsun, daha başlangıçta Bay Adnan Menderes'in gölgesi altına girmekten kurtulup kendi şahsiyetini ortaya çıkarabilmesi, öyle inanıyoruz ki, rejim meselelerinin halli yolunda en umut verici bir adım olacaktır.
Çünkü artık, Türk milletinin eriştiği demokratik erginlik karşısında, Türkiye için rejim meselesi, bir toplumsal görgü, bir millî davranış meselesi olmaktan çıkmış, doğrudan doğruya, bir Menderes meselesi haline irca olunmuştur.
Dosyalar
Koleksiyon
Alıntı
“Rejim = Menderes Meselesi,” Bülent Ecevit Yazıları 1950-1961, 18 Nisan 2024, https://ecevityazilari.org/items/show/916 ulaşıldı.
