Clement Attlee

Clement Attlee 

Ulus, "Günün Işığında", s. 3 

1955-12-14 

Atatürk Kitaplığı, 152/29 

Günün IŞIĞINDA

Clement Attlee

Politikada başarı gösterebilmek, ereğine erişebilmek için, zaman zaman ahlâk dışı yollara da sapmak gerekebileceği, dostlukları hiçe saymak, yalan söylemek, demagoji yapmak, hiç değilse mübalâğalı konuşmak zorunda kalınabileceği, bir gün söylenenin bir başka gün tersi söylenebileceği, bir "başka deyişle, her anlamda dürüst, temiz, alçak gönüllü, efendi bir insanın politikada başarı gösteremiyeceği, bütün dünyaya yaygın inançlar arasındadır.

Bu inancı destekliyen politikacılara her memlekette o kadar çok rastlana gelmiştir ki, insanlığın kaderinden umut kesmek pahasına da olsa, milletler, başlarındaki politikacıların hiç bir ahlâk kuralı ile uzlaşmaz bazı davranışlarını olağan sayar, bunlara tevekkülle katlanır hale gelmişlerdir.

Milletlerin politikacılarına karşı böyle bir hoşgörürlük göstermeğe hiç de zorunlu olmadıklarını, tertemiz bir insanın da, dürüstlükten hiç ayrılmaksızın, pek âlâ politikada başarı elde edebileceğini, ereğine erişebileceğini, gösteren politikacılar, yazık ki tarihte pek azdır.

Ama az da olsalar böyle politikacılar daima görülmüş ve görülmektedir. Ve sayıca ne kadar az olurlarsa olsun, onlar, dürüstlükten ayrılmayan bir insanın başarılı bir politikacı olması önünde hiç bir gerçek engel bulunmadığını, kendilerini ahlâk kurallarile sınırlı görmeyen politikacılara hoşgörürlük gösterilmesi için ortada hiç bir gerçek sebep olmadığını, ispata yeterler.

İşte, 7 Aralık Çarşamba günü İngiliz İşçi Partisi Başkanlığından, 73 yaşında, kendi isteğile ayrılan Clement Attlee, politika hayatı boyunca bütün insanlığa bunu ispat edebilmiş bir insandır.

Görünüşte İngiltere'nin en silik, hitabet kudretinden en yoksun politikacısı Attlee, başbakanlığı sırasında kendisile,

— Eğer «10 Dawning Street» önünde boş bir araba görürseniz sakın selâm vermekte kusur etmeyin, içinde Başbakan Mr. Attlee bulunabilir...

diye alay etmiş olan, İngiltere'nin en kanlı canlı, en heyecanlı, en şöhretli politikacısı, en başarılı harb önderi, ve en kudretli hatibi Winston Churchili'i, hem de büyük bir dünya zaferinin ertesinde, mat etmiş adamdır.

İşçi Partisinin ateşli önderlerinden Aneurin Bevan'ın kanı donmuş bir insan gibi gördüğü Clement Attlee, birkaç yıllık başbakanlığı sırasında, emperyalist Britanya'yı emperyalizmin dünyadan kalkmasına önayak etmiş, kapitalist İngiltere'yi demokratik sosyalizmin beşiği yapmış, gelenekçi İngiltere'de, sessiz sadasız, kimsenin burnunu kanatmaksızın, tarihin en köklü devrimlerinden birini başarmış, ve demokratik İngiliz kurumlarını bütün insanlığa örnek olacak yepyeni bir sosyal adalet düzeni içme yerleştirmiş adamdır.

Fakat Attlee'nin asıl büyük hizmeti, Attlee gibi bîr politikacı da olabileceğini insanlığa göstermiş olmasıdır.

Değil mi ki Attlee kadar dürüst ve efendi bir insan da politikada, istediği her iyi işi yapabilecek kadar başarı gösterebilmiştir, insanlığın, Attlee kadar dürüst olmayan, Attlee kadar temiz ve alçak gönüllü kalmayan polltikacıları affetmesi, hoş görmesi için ortada hiç bir gerçek sebep yok demektir.

İnsanlık, yetiştirdiği iyi örneklere bağlandığı ölçüde yükselecektir.

Bülent ECEVİT