Ön Tasarı
Başlık:
Ön Tasarı
Kaynak:
Ulus, "Günaydın" ss. 1, 2
Tarih:
1960-12-01
Lokasyon:
Rahşan Ecevit Arşivi
Metin:
GÜNAYDIN
BÜLENT ECEVİT
ÖNTASARI
Prof. Turhan Feyzioğlu başkanlığındaki Bilim Kurulu bir Kurucu Meclis öntasarısı hazırlama ödevini tam gününde bitirdi. Millî Birlik Komitesine sunulan Öntasarı, Kurucu Meclis teşkili ve bu Meclisin yetkileri ve çalışma tarzı hakkında, pratik olduğu kadar da demokratik formüller getirmektedir.
Bu tasarı ile teklif edilen geçici devlet yönetimi sistemi, uygulanışında da kâğıt üzerinde göründüğü kadar başarılı olursa, herhalde dünya nazarında, iyiniyetli ihtilâl idarelerinin normal demokratik düzene geçmelerini kolaylaştırıcı örnek bir yol sayılacaktır.
Öntasarının en önemli bir yönü, geçici idarenin belirli bir süre içinde sona ermesini kesin teminata bağlamasıdır. Bu teminat hükümlerine göre, Kurucu Meclis çatısı altında Millî Birlik Komitesi ile yanyana yer alacak Temsilciler Meclisi, normal demokratik düzene geçiş süresi için konulan sınırı bir gün bile aşarsa, yani Millî Birlik Komitesindeki şerefli askerlerin Türk ulusuna vermiş oldukları sözü tanımamağa kalkışırsa, kendiliğinden ortadan kalkacaktır.
Öntasarının 63. maddesi,
«Bu kanunda Anayasanın kabulü için konulmuş olan süreler ve Türkiye Büyük Millet Meclisinin en geç 29 Ekim 1961 de görevine başlaması yolunda konulmuş olan hükümler değiştirilemez»,
demektedir.
Anayasanın kabulü için konulan en son tarih ise 27 Mayıs 1961 dir. «Anayasa bu tarihte halk oyuna sunulacak şekilde tamamlanmış olmazsa», Temsilciler Meclisinin ömrü kendiliğinden sona erecektir. Böyle bir durumda, veya referandum halkın Kurucu Meclis tarafından hazırlanmış Anayasayı reddettiğini gösterdiği takdirde, iki hafta sonra, genel seçim yoluyla, yani doğrudan doğruya halk tarafından, bir yeni Temsilciler Meclisi seçilecektir. O zaman, Anayasayı bu yeni Temsilciler Meclisi, «en geç 29 Ekim 1961 de... Türkiye Büyük Millet Meclisinin görevine başlamasını mümkün kılacak bir süre içinde» kabul edecek ve kendi yetkileri en geç o tarihte sona ermiş bulunacaktır.
Öntasarıda Temsilciler Meclisine verilen yetkiler, bu Meclisin, kurulduğu andan itibaren gerçek bir yasama organı itibar ve haysiyetiyle çalışabilmesini sağlıyacak niteliktedir. Böylece, Temsilciler Meclisi, hem Millî Birlik idaresinin sorumluluğuna tamamiyle ortak olacak, hem de, memlekette normal bir demokratik düzenin huzur ve istikrar şartlarını, daha o düzene geçilmeden, geniş ölçüde sağlıyabilecektir.
Bu durumda, Kurucu Meclisin çalışmaya başlamasiyle, iktisadî hayata da normal zamanların canlılığının gelmeğe başlaması beklenebilir.
Öntasarıyı hazırlayan Bilim Kurulu, gerçi, bir Kurucu Meclis kurmanın ideal yolunun genel seçimler olduğunu belirtmektedir. Ancak, Millî Birlik Komitesi bugünkü şartları bir genel seçime elverişli görmezse uygulanmak üzere öne sürülen temsil esası, öyle sanıyoruz ki, genel seçim yapılamıyan halde baş vurulabilecek en demokratik sistemi ortaya çıkarmaktadır.
Kurucu Meclisin genel seçimler yoluyla kurulamayışındaki başlıca sakınca da, Anayasa için nihaî karar yetkisinin halka bırakılması; halk Anayasayı reddettiği veya Anayasa gününde halk oyuna sunulamadığı takdirde ise bu yetkinin doğrudan doğruya halk tarafından seçilecek bir Meclise devredilmesi sağlanmak suretiyle telâfi edilmektedir.
BÜLENT ECEVİT
ÖNTASARI
Prof. Turhan Feyzioğlu başkanlığındaki Bilim Kurulu bir Kurucu Meclis öntasarısı hazırlama ödevini tam gününde bitirdi. Millî Birlik Komitesine sunulan Öntasarı, Kurucu Meclis teşkili ve bu Meclisin yetkileri ve çalışma tarzı hakkında, pratik olduğu kadar da demokratik formüller getirmektedir.
Bu tasarı ile teklif edilen geçici devlet yönetimi sistemi, uygulanışında da kâğıt üzerinde göründüğü kadar başarılı olursa, herhalde dünya nazarında, iyiniyetli ihtilâl idarelerinin normal demokratik düzene geçmelerini kolaylaştırıcı örnek bir yol sayılacaktır.
Öntasarının en önemli bir yönü, geçici idarenin belirli bir süre içinde sona ermesini kesin teminata bağlamasıdır. Bu teminat hükümlerine göre, Kurucu Meclis çatısı altında Millî Birlik Komitesi ile yanyana yer alacak Temsilciler Meclisi, normal demokratik düzene geçiş süresi için konulan sınırı bir gün bile aşarsa, yani Millî Birlik Komitesindeki şerefli askerlerin Türk ulusuna vermiş oldukları sözü tanımamağa kalkışırsa, kendiliğinden ortadan kalkacaktır.
Öntasarının 63. maddesi,
«Bu kanunda Anayasanın kabulü için konulmuş olan süreler ve Türkiye Büyük Millet Meclisinin en geç 29 Ekim 1961 de görevine başlaması yolunda konulmuş olan hükümler değiştirilemez»,
demektedir.
Anayasanın kabulü için konulan en son tarih ise 27 Mayıs 1961 dir. «Anayasa bu tarihte halk oyuna sunulacak şekilde tamamlanmış olmazsa», Temsilciler Meclisinin ömrü kendiliğinden sona erecektir. Böyle bir durumda, veya referandum halkın Kurucu Meclis tarafından hazırlanmış Anayasayı reddettiğini gösterdiği takdirde, iki hafta sonra, genel seçim yoluyla, yani doğrudan doğruya halk tarafından, bir yeni Temsilciler Meclisi seçilecektir. O zaman, Anayasayı bu yeni Temsilciler Meclisi, «en geç 29 Ekim 1961 de... Türkiye Büyük Millet Meclisinin görevine başlamasını mümkün kılacak bir süre içinde» kabul edecek ve kendi yetkileri en geç o tarihte sona ermiş bulunacaktır.
Öntasarıda Temsilciler Meclisine verilen yetkiler, bu Meclisin, kurulduğu andan itibaren gerçek bir yasama organı itibar ve haysiyetiyle çalışabilmesini sağlıyacak niteliktedir. Böylece, Temsilciler Meclisi, hem Millî Birlik idaresinin sorumluluğuna tamamiyle ortak olacak, hem de, memlekette normal bir demokratik düzenin huzur ve istikrar şartlarını, daha o düzene geçilmeden, geniş ölçüde sağlıyabilecektir.
Bu durumda, Kurucu Meclisin çalışmaya başlamasiyle, iktisadî hayata da normal zamanların canlılığının gelmeğe başlaması beklenebilir.
Öntasarıyı hazırlayan Bilim Kurulu, gerçi, bir Kurucu Meclis kurmanın ideal yolunun genel seçimler olduğunu belirtmektedir. Ancak, Millî Birlik Komitesi bugünkü şartları bir genel seçime elverişli görmezse uygulanmak üzere öne sürülen temsil esası, öyle sanıyoruz ki, genel seçim yapılamıyan halde baş vurulabilecek en demokratik sistemi ortaya çıkarmaktadır.
Kurucu Meclisin genel seçimler yoluyla kurulamayışındaki başlıca sakınca da, Anayasa için nihaî karar yetkisinin halka bırakılması; halk Anayasayı reddettiği veya Anayasa gününde halk oyuna sunulamadığı takdirde ise bu yetkinin doğrudan doğruya halk tarafından seçilecek bir Meclise devredilmesi sağlanmak suretiyle telâfi edilmektedir.
Dosyalar
Koleksiyon
Alıntı
“Ön Tasarı,” Bülent Ecevit Yazıları 1950-1961, 3 Aralık 2024, https://ecevityazilari.org/items/show/1289 ulaşıldı.
