Birleşmiş Milletlerde durum I: Afro-Asya Bloku ve Oy Hesapları
Başlık:
Birleşmiş Milletlerde durum I: Afro-Asya Bloku ve Oy Hesapları
Kaynak:
Ulus, "Uzaktan" s. 3
Tarih:
1957-03-07
Lokasyon:
Atatürk Kitaplığı, 152/34
Metin:
UZAKTAN
Birleşmiş Milletlerde durum: I
Afro-Asya Bloku ve oy hesapları
11 yıl önce ilk Genel Kurul toplantısı yapıldığında Birleşmiş Milletlerin 51 üyesi vardı. Bu 51 üyeden 20 si Latin Amerika devletleriydi. Latin Amerika'nın 20 oyu Birleşik Amerika için kuvvetli bir dayanaktı. İstemediği herhangi bir kararın Birleşmiş Milletler Genel Kurulundan geçmesini, Amerika, sırf bu 20 oya dayanarak önliyebilirdi. Çünkü bu 20 oy, bir kararın kabulünü önlemek için gerekli üçte birden bir fazla oy sayısını aşıyordu.
Batı dünyasını ilgilendiren meselelerde, Birleşik Amerika, ayrıca Batı Avrupa'lı dostlarıyla Britanya Milletler Topluluğuna dahil memleketlerin de oylarına güvenebileceğine göre, istediği herhangi bir kararı Genel Kuruldan geçirebilmek için gerekli üçte iki çoğunluğu da kolaylıkla sağlıyabilecek durumda idi.
Ayni şekilde, Batı Avrupa memleketleri de, istemedikleri bir kararın Genel Kuruldan geçmesini kendi başlarına önliyebilir, Amerika ile bareber hareket etmek şartı ile, istedikleri herhangi bir kararı da Genel Kurula kolayca kabul ettirebilirlerdi.
Fakat şimdi Birleşmiş Milletler üyelerinin sayısı 80 e yükselmişlir. 11 yıl önce Birleşmiş Milletlerde ancak 12 Afrika ve Asya memleketi varken -onlardan da bir kısmı çoğu hâllerde Batılıları desteklerken- yeni memleketler bağımsızlıklarını kazanıp aralarına katıldıkça, Afrika ve Asya memleketleri, Birleşmiş Milletler içinde, kuvveti gittikçe artan tarafsız bir blok hüviyetini kazanmıştır. «Afro-Asya» adı verilen bu blokun Birleşmiş Milletlerdeki üye sayısı bugün 27'yi bulmaktadır.
Şimdiki üye saısı olan 80 in üçte birden bir fazlası da 27 olduğuna göre, bugün, kendi dışında herhangi bir bloktan yardım istemeksizin bir kararın Genel Kuruldan geçmesini önliyebilecek tek blok, Afro-Asya Blokudur.
Artık Sovyet Bloku da, Amerika kıt'ası da, Batı Avrupa da, kendi başlarına, bir kararın Genel Kuruldan geçmesini önliyemezler.
Amerika ile Batı Avrupa, üçle birden bir fazla oy sayısını toplıyabilmek için, aralarında anlaşıyorlarsa birbirlerini desteklemek, anlaşamıyorlarsa, birbirlerine karşı Afro-Asya blokundan oy kazanmak zorundadırlar.
Amerika ile Batı Avrupa'nın kendi oylarını birleştirerek, Genel Kuruldan istedikleri bir kararı geçirebilmeleri ise artık imkânsız hâle gelmiştir. Bugün Birleşik Amerika, bütün Lâtin Amerika ile, Kanada, Avustralya ve Yeni Zelanda da dahil bütün Batı dünyasının oylarını toplayabilse ancak 40 oy eder ki, bu sayı, bir kararı Genel Kuruldan geçirebilmek için gerekli üçte ikiden çok azdır. Birleşik Amerika, üçte iki çoğunluğu ancak, bu 40 oyun üstüne, Afro-Asya Blokundan da hiç değilse 14 oy kazanabilirse sağlıyabilir.
Batı Avrupa devletlerinin oylarını Afro-Asya Blokunnun oylarıyla bir araya getirebilmekle, bugünkü şartlar içinde çok zordur. Çünkü bu Bloktaki memleketleri biribirine bağlayan en kuvetli bağ, emperyalizm aleyhdarlığıdır. Afro-Asya memleketlerinden bir çoğu bağımsızlıklarına yeni kavuşmuş oldukları, ve henüz bağımsızlıklarını takviye, ve koloni durumundan hâlâ kurtulamamış komşu, dindaş veya ırkdaşlarının da bağımsızlığı için mücadele safhasında bulunduklarına göre Batılı emperyalist devletlere karşı cephe almış durumdadırlar.
Öte yandan, Güvenlik Konseyi gitgide önemini kaybedip Genel Kurul ön plâna geçtiği için, artık Batı Avrupa devletleri, İngiltere ile Fransa'nın Güvenlik Konseyindeki veto hakkına da güvenemiyecek durumdadırlar. Ayni şekilde, Birleşik Amerika ve Rusyada artık veto haklarına eskisi kadar güvenemezler.
Güvenlik Konseyinin önemini kaybetmesinde tesadüfler âmil olmuş gibi görünebilirse de, aslında bu değişiklik, yeni kuvvetlenen Afro-Asya Bloku karşısında «Büyük Devletlerin» zayıf duruma düşmeleriyle sıkı sıkıya bağlantılıdır. Afro-Asya Bloku, Güvenlik Konseyinde, bugünkü gerçek kuvvetiyle mütenasip bir şekilde temsil edilmediği için, bu Bloka dahil devletler, tabiatiyle, meselelerini Güvenlik Konseyinden çok Genel Kurulda görüşmek isteyeceklerdir.
Böyle olunca, şimdi Birleşmiş Milletlerdeki tek müessir veto hakkı, 27 üyelik Afro-Asya Blokunun Genel Kurulda, sırf sayı hesabına dayanarak kazanmış olduğu veto hakkıdır.
Afro-Asya Blokunun Birleşmiş Milletler içinde en kuvetli blok durumuna geçmesi üzerine Batı Avrupa'nın karşılaştığı bazı meselelere gelecek yazımızda dokunacağız.
Bülent ECEVİT
Cambridge, MASS.
Birleşmiş Milletlerde durum: I
Afro-Asya Bloku ve oy hesapları
11 yıl önce ilk Genel Kurul toplantısı yapıldığında Birleşmiş Milletlerin 51 üyesi vardı. Bu 51 üyeden 20 si Latin Amerika devletleriydi. Latin Amerika'nın 20 oyu Birleşik Amerika için kuvvetli bir dayanaktı. İstemediği herhangi bir kararın Birleşmiş Milletler Genel Kurulundan geçmesini, Amerika, sırf bu 20 oya dayanarak önliyebilirdi. Çünkü bu 20 oy, bir kararın kabulünü önlemek için gerekli üçte birden bir fazla oy sayısını aşıyordu.
Batı dünyasını ilgilendiren meselelerde, Birleşik Amerika, ayrıca Batı Avrupa'lı dostlarıyla Britanya Milletler Topluluğuna dahil memleketlerin de oylarına güvenebileceğine göre, istediği herhangi bir kararı Genel Kuruldan geçirebilmek için gerekli üçte iki çoğunluğu da kolaylıkla sağlıyabilecek durumda idi.
Ayni şekilde, Batı Avrupa memleketleri de, istemedikleri bir kararın Genel Kuruldan geçmesini kendi başlarına önliyebilir, Amerika ile bareber hareket etmek şartı ile, istedikleri herhangi bir kararı da Genel Kurula kolayca kabul ettirebilirlerdi.
Fakat şimdi Birleşmiş Milletler üyelerinin sayısı 80 e yükselmişlir. 11 yıl önce Birleşmiş Milletlerde ancak 12 Afrika ve Asya memleketi varken -onlardan da bir kısmı çoğu hâllerde Batılıları desteklerken- yeni memleketler bağımsızlıklarını kazanıp aralarına katıldıkça, Afrika ve Asya memleketleri, Birleşmiş Milletler içinde, kuvveti gittikçe artan tarafsız bir blok hüviyetini kazanmıştır. «Afro-Asya» adı verilen bu blokun Birleşmiş Milletlerdeki üye sayısı bugün 27'yi bulmaktadır.
Şimdiki üye saısı olan 80 in üçte birden bir fazlası da 27 olduğuna göre, bugün, kendi dışında herhangi bir bloktan yardım istemeksizin bir kararın Genel Kuruldan geçmesini önliyebilecek tek blok, Afro-Asya Blokudur.
Artık Sovyet Bloku da, Amerika kıt'ası da, Batı Avrupa da, kendi başlarına, bir kararın Genel Kuruldan geçmesini önliyemezler.
Amerika ile Batı Avrupa, üçle birden bir fazla oy sayısını toplıyabilmek için, aralarında anlaşıyorlarsa birbirlerini desteklemek, anlaşamıyorlarsa, birbirlerine karşı Afro-Asya blokundan oy kazanmak zorundadırlar.
Amerika ile Batı Avrupa'nın kendi oylarını birleştirerek, Genel Kuruldan istedikleri bir kararı geçirebilmeleri ise artık imkânsız hâle gelmiştir. Bugün Birleşik Amerika, bütün Lâtin Amerika ile, Kanada, Avustralya ve Yeni Zelanda da dahil bütün Batı dünyasının oylarını toplayabilse ancak 40 oy eder ki, bu sayı, bir kararı Genel Kuruldan geçirebilmek için gerekli üçte ikiden çok azdır. Birleşik Amerika, üçte iki çoğunluğu ancak, bu 40 oyun üstüne, Afro-Asya Blokundan da hiç değilse 14 oy kazanabilirse sağlıyabilir.
Batı Avrupa devletlerinin oylarını Afro-Asya Blokunnun oylarıyla bir araya getirebilmekle, bugünkü şartlar içinde çok zordur. Çünkü bu Bloktaki memleketleri biribirine bağlayan en kuvetli bağ, emperyalizm aleyhdarlığıdır. Afro-Asya memleketlerinden bir çoğu bağımsızlıklarına yeni kavuşmuş oldukları, ve henüz bağımsızlıklarını takviye, ve koloni durumundan hâlâ kurtulamamış komşu, dindaş veya ırkdaşlarının da bağımsızlığı için mücadele safhasında bulunduklarına göre Batılı emperyalist devletlere karşı cephe almış durumdadırlar.
Öte yandan, Güvenlik Konseyi gitgide önemini kaybedip Genel Kurul ön plâna geçtiği için, artık Batı Avrupa devletleri, İngiltere ile Fransa'nın Güvenlik Konseyindeki veto hakkına da güvenemiyecek durumdadırlar. Ayni şekilde, Birleşik Amerika ve Rusyada artık veto haklarına eskisi kadar güvenemezler.
Güvenlik Konseyinin önemini kaybetmesinde tesadüfler âmil olmuş gibi görünebilirse de, aslında bu değişiklik, yeni kuvvetlenen Afro-Asya Bloku karşısında «Büyük Devletlerin» zayıf duruma düşmeleriyle sıkı sıkıya bağlantılıdır. Afro-Asya Bloku, Güvenlik Konseyinde, bugünkü gerçek kuvvetiyle mütenasip bir şekilde temsil edilmediği için, bu Bloka dahil devletler, tabiatiyle, meselelerini Güvenlik Konseyinden çok Genel Kurulda görüşmek isteyeceklerdir.
Böyle olunca, şimdi Birleşmiş Milletlerdeki tek müessir veto hakkı, 27 üyelik Afro-Asya Blokunun Genel Kurulda, sırf sayı hesabına dayanarak kazanmış olduğu veto hakkıdır.
Afro-Asya Blokunun Birleşmiş Milletler içinde en kuvetli blok durumuna geçmesi üzerine Batı Avrupa'nın karşılaştığı bazı meselelere gelecek yazımızda dokunacağız.
Bülent ECEVİT
Cambridge, MASS.
Dosyalar
Koleksiyon
Alıntı
“Birleşmiş Milletlerde durum I: Afro-Asya Bloku ve Oy Hesapları,” Bülent Ecevit Yazıları 1950-1961, 19 Nisan 2024, https://ecevityazilari.org/items/show/777 ulaşıldı.
