Yardım ve Ötesi
Başlık:
Yardım ve Ötesi
Kaynak:
Ulus, "Günün Işığında", s. 3
Tarih:
1958-08-05
Lokasyon:
Atatürk Kitaplığı, 152/38
Metin:
GÜNÜN IŞIĞINDA
BÜLENT ECEVİT
Yardım ve ötesi
Sızan haberlerden ve basın yorumlarından anlaşıldığına göre, Hükümet, Büyük Millet Meclisinin karşısına, elde edilen yeni dış yardımların kendisine sağlıyacağını düşündüğü kuvvete dayanarak çıkmak, ve böylelikle hem iktidar partisi Meclis Grupunun hem de halk oyunun dikkatini, önümüzdeki olağanüstü Meclis oturumunda muhalefetçe ortaya atılacak başka meselelerden uzaklaştırabilmek umumundadır.
Batılı müttefiklerimizce bize gösterileceği anlaşılan yeni maddî kolaylıkların bu Meclis toplantısında görüşülmesi şüphesiz faydalı olacaktır. Bu yardımların hangi şartlar altında elde edildiği, nasıl ve ne yönde kullanılacağı millete açık açık bildirilmeli, ve şimdiye kadar elde edilen geniş imkânların israfı sonucunu doğuran tutumdan, hesapsızlıktan, plânsızlıktan vaz geçileceğine dair tatmin edici teminat verilmelidir.
Fakat iktisadî meseleler, dertlerimizin kaynağı olmaktan çok, sadece bir belirtisi, bir yönüdür.
Sırf yeni dış yardımlar sağlanmakla, Demokrat Parti iktidarından milletçe hoşnutsuzluk duyulmasına sebep olan etkenler kalkmış olmayacaktır.
Batılı dostlarımızın Türk Milletini düşünmeleri, iktisadî bir felâketten korumak zorunluluğunu duymaları, elbette, milletçe hepimiz için derin bir avunma kaynağıdır. Ama iktidarın bunu iç siyasette bir istismar vesilesi yapmağa kalkışması, Türk Milletine karşı haksızlık olacağı gibi, bize yardımda bulunan dostlarımıza karşı da çok yakışıksız bir hareket olur.
Yapılacak yardım Demokrat Parti iktidarına değil, Türk Milletinedir. Demokrat Partinin, bugüne kadar devam eden zihniyetiyle iktidarda bulunması, bu yardımın sağlanmasını kolaylaştırmamış, tersine güçleştirmiş ve geciktirmiştir.
Yapılacak yardım, iktidar sözcülerinin göstermek istedikleri gibi, D. P. iktidarının iktisadî tutumunu tasvib ve takdir anlamına gelmek şöyle dursun, bu iktisadî tutumun sonuçlarından Türk Milletini, Türkiye'yi ve bilhassa sınır boylarımızda, yalnız bizim değil bütün Batılı müttefiklerimizin huzur ve güvenliğini sağlıyan Mehmetçiği kurtarma ihtiyacına dayanmaktadır.
Maliye Bakanının «yardım» diye saydığı ve öğündüğü iri rakamlardan büyük bir kısmı, aslında yardım değil, ödenemeyen borçlarımızdır. Türkiye'nin artık borçlarını ödeyemiyecek bir memleket durumuna geldiği müttefiklerince tescil edilmiştir. Bizi ayakta tutabilmek için müttefiklerimiz, bir kısım alacaklarının tahsilini ister istemez bir süre geciktirmekten başka bir çare göremediklerini belirtmiş olmaktadırlar.
Bu, malî itibarımızın yüksekliğine değil, düşüklüğüne, D. P iktidarının malî ve iktisadî alandaki başarısına değil, başarısızlığına işarettir.
Borçlarımızı ödemek hususundaki aczimizin böylece tescili karşısında Maliye Bakanının, ve İktisat ve Maliyemizi bu duruma getiren sorumluların, öğünecek yerde istifa etmeleri veya kendi Meclis Gruplarınca istifaya zorlanmaları gerekirdi.
Bu tescilin bir adım ötesi, bir cins «Düyunu Umumiye» dir!
Şimdi bize yapılacak yardım ve gösterilecek geçici kolaylık, milletçe taşıdığımız yükü azaltmıyacak, belki de çoğaltacaktır. Sadece iktidar, bir kısım borçlarımızın sürüncemede kalacağı 1961 yılına, yani yeni seçimlerin yapılması gereken yıla kadar (ikisinin ayni yıla rastlatılmak istenmesi de ne tesadüf!....) biraz nefes almak imkânını bulmuş olacaktır.
O da, bu imkânı iyi kullanmasını bilirse!
İktisat ve maliyemizin yeniden sağlam temellere oturtulabilmesi ve korkunç bir buhranın önlenebilmesi için, dış yardımdan çok daha ön plânda gelen şart, iktidarın zihniyetini değiştirmesidir.
Bu zihniyet değişikliğini sağlamakta, Meclisin ve basının denetlemesi başlıca rolü oynayacaktır.
Etkili denetleme yollarını kapalı tutmağa devam edilirse, ne israf ve yolsuzluklar önlenebilecek, ne iktidar plânlı, programlı çalışmağa zorlanabilecek, ne de İstanbul Fahrî Belediye Başkanının irnarcılık «hobby» si [*] uğrunda, caddeleri keyfince bir gün yükseltip öbür gün alçaltmak hevesi uğrunda milyonlarca lirayı sokağa dökmesine engel olunabilecektir.
Denetleme yollarının yeniden açılabilmesi ise, rejim meselesinin hâlline, demokratik bir düzenin bütün gereklilikleriyle işler hâle gelmesine bağlıdır.
O bakımdan, sağlanan yeni kredi yardımları ve ödeme kolaylıkları, önümüzdeki olağanüstü Meclis oturumunda C. H. P. nin müzakere konularından biri olarak teklif ettiği iç politika meselelerine aktüalitesini kaybettirmiş olmamakta, tersine, büsbütün aktüel bir değer kazandırmaktadır.
Demokrat Parti Meclis Grupunun bu gerçeği görmesi ve dikkati başka yönlere çelme taktiklerine kapılmaması temenniye değer.
[*] Türkçe tam karşılığı bulunmayan «hobby», İngilizcede, fikri sabit haline gelen merak anlamına kullanılır.
BÜLENT ECEVİT
Yardım ve ötesi
Sızan haberlerden ve basın yorumlarından anlaşıldığına göre, Hükümet, Büyük Millet Meclisinin karşısına, elde edilen yeni dış yardımların kendisine sağlıyacağını düşündüğü kuvvete dayanarak çıkmak, ve böylelikle hem iktidar partisi Meclis Grupunun hem de halk oyunun dikkatini, önümüzdeki olağanüstü Meclis oturumunda muhalefetçe ortaya atılacak başka meselelerden uzaklaştırabilmek umumundadır.
Batılı müttefiklerimizce bize gösterileceği anlaşılan yeni maddî kolaylıkların bu Meclis toplantısında görüşülmesi şüphesiz faydalı olacaktır. Bu yardımların hangi şartlar altında elde edildiği, nasıl ve ne yönde kullanılacağı millete açık açık bildirilmeli, ve şimdiye kadar elde edilen geniş imkânların israfı sonucunu doğuran tutumdan, hesapsızlıktan, plânsızlıktan vaz geçileceğine dair tatmin edici teminat verilmelidir.
Fakat iktisadî meseleler, dertlerimizin kaynağı olmaktan çok, sadece bir belirtisi, bir yönüdür.
Sırf yeni dış yardımlar sağlanmakla, Demokrat Parti iktidarından milletçe hoşnutsuzluk duyulmasına sebep olan etkenler kalkmış olmayacaktır.
Batılı dostlarımızın Türk Milletini düşünmeleri, iktisadî bir felâketten korumak zorunluluğunu duymaları, elbette, milletçe hepimiz için derin bir avunma kaynağıdır. Ama iktidarın bunu iç siyasette bir istismar vesilesi yapmağa kalkışması, Türk Milletine karşı haksızlık olacağı gibi, bize yardımda bulunan dostlarımıza karşı da çok yakışıksız bir hareket olur.
Yapılacak yardım Demokrat Parti iktidarına değil, Türk Milletinedir. Demokrat Partinin, bugüne kadar devam eden zihniyetiyle iktidarda bulunması, bu yardımın sağlanmasını kolaylaştırmamış, tersine güçleştirmiş ve geciktirmiştir.
Yapılacak yardım, iktidar sözcülerinin göstermek istedikleri gibi, D. P. iktidarının iktisadî tutumunu tasvib ve takdir anlamına gelmek şöyle dursun, bu iktisadî tutumun sonuçlarından Türk Milletini, Türkiye'yi ve bilhassa sınır boylarımızda, yalnız bizim değil bütün Batılı müttefiklerimizin huzur ve güvenliğini sağlıyan Mehmetçiği kurtarma ihtiyacına dayanmaktadır.
Maliye Bakanının «yardım» diye saydığı ve öğündüğü iri rakamlardan büyük bir kısmı, aslında yardım değil, ödenemeyen borçlarımızdır. Türkiye'nin artık borçlarını ödeyemiyecek bir memleket durumuna geldiği müttefiklerince tescil edilmiştir. Bizi ayakta tutabilmek için müttefiklerimiz, bir kısım alacaklarının tahsilini ister istemez bir süre geciktirmekten başka bir çare göremediklerini belirtmiş olmaktadırlar.
Bu, malî itibarımızın yüksekliğine değil, düşüklüğüne, D. P iktidarının malî ve iktisadî alandaki başarısına değil, başarısızlığına işarettir.
Borçlarımızı ödemek hususundaki aczimizin böylece tescili karşısında Maliye Bakanının, ve İktisat ve Maliyemizi bu duruma getiren sorumluların, öğünecek yerde istifa etmeleri veya kendi Meclis Gruplarınca istifaya zorlanmaları gerekirdi.
Bu tescilin bir adım ötesi, bir cins «Düyunu Umumiye» dir!
Şimdi bize yapılacak yardım ve gösterilecek geçici kolaylık, milletçe taşıdığımız yükü azaltmıyacak, belki de çoğaltacaktır. Sadece iktidar, bir kısım borçlarımızın sürüncemede kalacağı 1961 yılına, yani yeni seçimlerin yapılması gereken yıla kadar (ikisinin ayni yıla rastlatılmak istenmesi de ne tesadüf!....) biraz nefes almak imkânını bulmuş olacaktır.
O da, bu imkânı iyi kullanmasını bilirse!
İktisat ve maliyemizin yeniden sağlam temellere oturtulabilmesi ve korkunç bir buhranın önlenebilmesi için, dış yardımdan çok daha ön plânda gelen şart, iktidarın zihniyetini değiştirmesidir.
Bu zihniyet değişikliğini sağlamakta, Meclisin ve basının denetlemesi başlıca rolü oynayacaktır.
Etkili denetleme yollarını kapalı tutmağa devam edilirse, ne israf ve yolsuzluklar önlenebilecek, ne iktidar plânlı, programlı çalışmağa zorlanabilecek, ne de İstanbul Fahrî Belediye Başkanının irnarcılık «hobby» si [*] uğrunda, caddeleri keyfince bir gün yükseltip öbür gün alçaltmak hevesi uğrunda milyonlarca lirayı sokağa dökmesine engel olunabilecektir.
Denetleme yollarının yeniden açılabilmesi ise, rejim meselesinin hâlline, demokratik bir düzenin bütün gereklilikleriyle işler hâle gelmesine bağlıdır.
O bakımdan, sağlanan yeni kredi yardımları ve ödeme kolaylıkları, önümüzdeki olağanüstü Meclis oturumunda C. H. P. nin müzakere konularından biri olarak teklif ettiği iç politika meselelerine aktüalitesini kaybettirmiş olmamakta, tersine, büsbütün aktüel bir değer kazandırmaktadır.
Demokrat Parti Meclis Grupunun bu gerçeği görmesi ve dikkati başka yönlere çelme taktiklerine kapılmaması temenniye değer.
[*] Türkçe tam karşılığı bulunmayan «hobby», İngilizcede, fikri sabit haline gelen merak anlamına kullanılır.
Dosyalar
Koleksiyon
Alıntı
“Yardım ve Ötesi,” Bülent Ecevit Yazıları 1950-1961, 19 Nisan 2024, https://ecevityazilari.org/items/show/1013 ulaşıldı.
